Hoe de bekering van Joram van Klaveren eraan zat te komen

Joram van Klaveren was na zijn politieke carrière in april 2017 toegetreden tot de commentatoren-poule van Dit is de Dag. Daar zitten meningenmakers van links tot rechts, al dan niet met een christelijke achtergrond. In juni 2017 hield Van Klaveren nog een vurig betoog voor het behoud van Tweede Pinksterdag als feestdag en vond hij dat je een christelijke traditie niet moest inruilen om een ander geloof (de islam) meer ruimte te geven. Het debat met de remonstrantste Christa Anbeek werd één van de best bezochte items op NPO Radio 1.

Andere tijden

Nu is Joram van Klaveren, meer dan anderhalf jaar later, deel geworden van het geloof wat hij eerder bestreed. De draai ten opzichte van zijn PVV-tijd is behoorlijk radicaal, maar als je bepaalde commentaren van de afgelopen tijd terug luistert, is er een mildheid te bespeuren die al langer in ontwikkeling leek te zijn.

Op 31 oktober 2017 hield Van Klaveren een commentaar over een mogelijke reformatie van de islam. Zijn stelling: "Er is een contra-reformatie nodig." Volgens Van Klaveren was er al een reformatie aan de gang, en die had juist geleid tot terreur en ellende, mede onder invloed van ‘Wahabitische gelden’. "Gekken vormden hun eigen islam op het internet en dat leidt tot problemen. De traditionele scholen missen invloed", zei hij toen. Impliceerde hij toen al niet dat de oorspronkelijke islam volgens hem wel deugde? "De traditionele islam moet je meetrekken in deze tijd," zei hij toen.

Op 23 februari 2018 hield Joram van Klaveren een commentaar waarin hij stelde dat de VVD zich beter druk kon maken om het wahabisme, een strenge soort islam die ontstond in de 18e eeuw in Saudi Arabië. Van Klaveren was mild over het nu in Nederland gehekelde salafisme. "Een salafist is gewoon een vrome moslim die op z’n voorvaderen wil lijken", aldus Van Klaveren toen. Het wahabisme was volgens hem toen al "historisch gezien niet de mainstream islam". Anno 2019 kan Joram zichzelf ook een salafist noemen, iemand die zijn voorgangers wil volgen.

Op 16 juli 2018 had Van Klaveren ook een opmerkelijk commentaar. "Haal de kalifaatkinderen terug", stelde Van Klaveren tegendraads. De Nederlandse politiek wilde daar toen niets van weten. Van Klaveren was toen al milder dan het kabinet Rutte3. De moeders onder de Syrië-gangers konden volgens Van Klaveren echter wel beter blijven waar ze waren.

Geloof

Het verhaal van de bekering van Joram van Klaveren is wonderlijk. En de shock en verbazing galmden nog vele dagen na. Maar het is en blijft ook een vreemd verhaal. Als je het boek van Van Klaveren leest – en ik vond het vrij moeilijk leesbaar – en zijn eigen verklaringen probeert te volgen, blijft de bekering bevreemdend. Voor een gelovige en voor een ongelovige. Vooral omdat Van Klaveren vasthoudt aan een vrij strakke redeneertrant. Kan je tot (een ander) geloof komen door logisch te redeneren? Ik geloof zelf eigenlijk van niet. Is het daar niet geloof voor?

Maar het is lastig oordelen over iets dat je niet begrijpt.

Bertine Moenaff is politiek redacteur van Dit is de Dag