Donner: lood, plaatstaal en pretogen

Steevast begon zijn antwoord met een langgerekt 'nee', omdat hij vond dat er een fout in mijn vraagstelling zat. Dat lot trof anderen ook. Je had het als journalist nooit echt goed begrepen. Na het 'nee' volgde doorgaans een hoorcollege waar ik al snel in verdronk. Terwijl ik dacht: "Dit is niet uitzendbaar", zag ik hem immer uiterst tevreden kijken. "Dat heb ik die jongeman toch maar weer eens fraai uitgelegd." Wat een ongelofelijke betweter was hij in die jaren. Met als hoogtepunt de sneer in 2011 richting een collega van mij. In die dagen ging het hardnekkige gerucht dat hij vicepresident bij de Raad van State zou worden.

"U staat mij te feliciteren, omdat u beweert iets te weten. En nu geeft u al toe dat u kletst uit uw nekharen. Ik heb nu al zoveel baarlijke nonsens gehoord over deze zaak." Krap twee maanden later werd hij benoemd.

Achter het behang

Niet alleen journalisten maakten kennis met zijn eigenwijze optreden. Bij de PvdA, coalitiegenoot van CDA ten tijde van Balkenende IV, konden ze hem wel achter het behang plakken. Donner was de man die tijdens onderhandelingen tig keer het standpunt uit het CDA-verkiezingsprogramma bleef opdreunen. Geen beweging in te krijgen. Hij leek er genoegen in te scheppen de PvdA het vel over de oren te trekken. Nu vermoed ik zomaar dat CDA’ers uit die tijd ook zo hun herinneringen hebben aan PvdA’ers. Maar Piet Hein was toch echt een klasse apart.

Destijds zorgde de discussie over het ontslagrecht voor fikse onenigheid in de coalitie. PvdA-staatssecretaris Frans Timmermans noemde Donner destijds: "Zo flexibel als een loden deur bij min twintig graden." Donner toonde zich 'beledigd en gekwetst', want hij ziet zichzelf liever als een stalen of zelfs een plaatstalen deur. De minister wees erop dat lood juist zacht is, buigzaam en kneedbaar. Verder is lood vooral loodzwaar en met die typering was de bewindsman "nou net niet blij".

Raad aan gezag ingeboet

Onder zijn leiding heeft de Raad, als belangrijkste adviesorgaan van de regering, aan gezag ingeboet. De bewindspersonen van het hervormingskabinet Rutte II vonden dat de Raad bij adviezen over nieuwe wetten te vaak op alle slakken zout legde. Daarnaast sprak Donner zich uit voor de EU en toonde hij zich sceptisch over meer directe democratie.

Dertig jaar geleden had hij dergelijke uitspraken straffeloos kunnen doen. Nu zijn er partijen in de Tweede Kamer die ernstige bedenkingen hebben bij de EU en/of hartstochtelijk voorstander zijn van referenda. Zij vinden hem te gekleurd. Terecht overigens. Tijden veranderen, Piet Hein Donner niet. Diverse instituties liggen tegenwoordig onder vuur. Ook de eerbiedwaardige Raad van State dus. Aan de opvolger van Donner om te vernieuwen en vertrouwen terug te winnen. Bij gelijke geschiktheid gaat de voorkeur uit naar mensen die niet van plaatstaal zijn. Pretogen mag.

Over Joost Vullings

Joost Vullings is politiek commentator voor EenVandaag op radio en televisie. Iedere dinsdag beschouwt hij de politieke ontwikkelingen in Den Haag en in de rest van het land.