Niet zo netjes. Ja, dus?

Niet zo netjes, noemde Asscher het. Beter om de kinderen buiten beeld te houden, vond Pechtold. Activistisch, oordeelde Dijkhoff. In de documentaire Terug naar je eige land van Tim Hofman zien we politici in gesprek met een 9-jarig jongetje. Nemr vraagt de partijbazen waarom hij terug moet naar Irak. De politici vinden het maar moeilijk.

Begrijpelijk natuurlijk. Het is niet leuk om aan een in Nederland geboren jongetje uit te leggen dat jij vindt dat hij hier niet thuis hoort. Helemaal pijnlijk is het als daar ook nog een draaiende camera naast staat. Toch is het behoorlijk hypocriet om je daar als politicus over te beklagen.

Beeldregie

Want het Den Haag van vandaag draait meer dan ooit om beeldregie. Bij sommige fracties staan persvoorlichters zelfs hoger in aanzien dan het merendeel van de eigen Kamerleden. Iedereen op het Binnenhof is doordrongen van het feit dat je zetelaantal laat zien hoe goed jij je beeld kunt verkopen. Van de kleinste fractie tot de grootste partij, allemaal denken ze minstens zo hard na over de framing als over de inhoud.

Dat is niet wereldschokkend. Als politicus is populariteit kweken evengoed deel van je werk als debatteren. Wel nieuw is dat hoe het parlementaire werk met de social media is meegegroeid. Sinds partijen als DENK hebben uitgevonden dat je met slimme filmpjes knap kunt scoren bij je eigen achterban is het debat voorgoed veranderd. Politici schrijven hun debat bijdrages soms als heuse YouTube-scripts. En iedere partij doet er inmiddels aan mee.

Ultieme Voorbeeld

Deze parlementaire week is daar het ultieme voorbeeld van. Zo sloten SGP, PVV en Forum voor Democratie een onderhands dealtje om maar zoveel mogelijk klimaatsceptici voor de rondetafel klimaatkosten te krijgen. Niet om een duidelijk beeld van de kosten van een eventueel Klimaatakkoord te krijgen, maar om filmpjes van het eigen gelijk te kunnen draaien.

Even verderop, in de plenaire zaal, werd gedebatteerd over het faillissement van Het Slotervaart en de IJsselmeer ziekenhuizen. Daar kregen Fleur Agema (PVV) en Lilian Marijnissen (SP) het met elkaar aan de stok over na-aap gedrag en het pronken met andermans veren. Vooral Agema had het gevoel dat Marijnissen goede sier bij de kiezer probeerde te maken met háár punten.

Vlak daarna vlogen Kamerleden Thierry Baudet in de haren omdat hij zijn zoveelste stuntje uithaalde. Eerst werd hij weggestuurd bij datzelfde ziekenhuisdebat, omdat hij niet de moeite had genomen zich aan te melden als spreker. Om vervolgens de commissie migratie op de kast te jagen door een debat aanvraag te doen over het VN migratie verdrag. Zij waren juist op dat moment precies dat debat in een andere vergader zaal aan het voeren. Totale onkunde van Baudet? Nee. De geïrriteerde Kamerleden leverden Baudet immers een prachtig filmpje van het eigen gelijk op.

Mediasluwe Politici?

In zo’n wereld zou je verwachten dat deze nieuwe generatie mediasluwe politici wel stootvaste figuren zouden worden. Gek genoeg is het tegendeel waar. Zelf verknippen ze de antwoorden van hun politieke tegenstander moeiteloos tot karikaturen, maar wanneer onwelgevallige nieuwtjes of filmpjes worden gepubliceerd klinkt een klaagzang over framing en context. Kritische journalisten worden achteloos als activistisch terzijde geschoven.

Kijk bijvoorbeeld naar hoe Klaas Dijkhoff een buitengewoon bot optreden probeert recht te praten. Dat de VVD-leider niet verder kwam dan ’Ja, dus?’ nadat het kind vertelde dat hij bang was doodgeschoten te worden bij uitzetting lag volgens hem vooral aan flauw knip-en-plak-werk en een activistische presentator. Even vergetende dat ‘Ja, dus?’ de VVD-repliek op een doodsbang kind was.

Terwijl wat Tim Hofman deed precies is wat een journalist hoort te doen; Hij geeft een moeilijk probleem een menselijk gezicht en brengt lastige vragen simpel voor het voetlicht. Vervolgens laat hij de verantwoordelijken verantwoording afleggen over hoe hun besluiten het leven van mensen beïnvloeden. Dat kun je net als Lodewijk Asscher ‘niet netjes’ vinden, maar daarop zeg ik: Ja, dus? Dit is namelijk precies waar je als politicus voor bent: moeilijke beslissingen nemen en die uitleggen aan de mensen waarover het gaat.

David van der Wilde is politiek redacteur voor De Nieuws BV.