Hoe top is topsport?

Ik herinner me een botsing, ergens in de jaren zeventig, van de toenmalige chef sport van de NOS, Bob Spaak, met een deel van de redactie. De inzet was het al dan niet uitzenden van een oefenwedstrijd van Ajax, ergens in de hete zomer met een amateurteam als tegenstander.

Spaak merkte nuchter op: "Laat die jongens lekker oefenen, daar gaan wij ons publiek toch niet mee lastig vallen". Hij meende dat en als hij al niet duidelijk was geweest, dan zei hij: "Heren, het woord zegt het al 'oefenwedstrijden'. Val daar de mensheid niet mee lastig!".

Andere tijden

Tijden veranderen, meningen veranderen en de inhoud van elk langlopend programma verandert. Daar is niets tegenin te brengen. Andere tijden, andere wetten, andere gewoonten, andere bazen, ander geld, andere machten, maar, over het algemeen, geen andere beelden van sport.

Oefenen blijft oefenen, een toernooitje spelen blijft een toernooitje spelen. Het is nu 2019 en in de afgelopen week werd een televisiekijkend mens begraven onder voetbal- en tennisbeelden. Als een tsunami kwamen die over ons heen.

Ad hoc sportliefhebbers

Voetbal uit Frankrijk waar de vrouwen bezig zijn met hun WK en waar uitzenden dus een ruim te verdedigen feit is. Of de verpletterende overdaad in Nederland een afspiegeling van de werkelijke waarde is, geloof ik echter ook niet. Iedereen, tot en met Blokker, eet mee uit een matig gevulde ruif van oranje. Maar het is wat het is: Nederlanders, zo weten we al lang, zijn ad hoc sportliefhebbers.

Gekoppeld aan een feestje, met veel 'gezelligheid in een buitenlands stadion', nog meer oranje en een krachtig meegezongen Wilhelmus, zo biedt het sportland zichzelf aan de wereld aan. Goed dat die wereld velen van de grapjassen en onwetenden die vragen stellen voor 'leuke' programma's niet te zien krijgt. Sorry, dit schoot eruit.

Dat het vertoonde spel in Frankrijk soms bedroevend te noemen is, kunnen verdedigers van de stelling: dit is de top in deze sport en daarom verdient het televisiezendtijd, dan ook makkelijk aan.

De klok rond voetbal

Maar wacht: voor de grote kudde van mopperende mannenvoetbal-liefhebbers is er via FOX de mogelijkheid om werkelijk de klok rond te kijken naar voetbal uit Afrika, Noord- en Midden Amerika en Zuid-Amerika. De liefhebbers weten dit allang en zullen wel genieten of moeten bijslapen. Ik zoek en vind soms een heel aardig lichtpuntje.

Alle in hun veelal Europese competities compleet afgedraaide spelers komen nu voor hun nationale ploegen uit en, feit is feit, spelen om de titels van hun respectievelijke werelddelen en gaan daar dan ook voor. Neen, kwaliteitsrijk is het nergens, helaas. In Afrika doen (voor het eerst) 24 teams mee. Ik zag delen van de volgende wedstrijden: Madagascar-Burundi, Kenia-Tanzania, Marokko-Namibië en Ghana-Benin. Heel, heel soms herkende ik een speler en dat was al fijn.

Tactiekloos rommelvoetbal

Ik zag vooral veel lege tribunes in Egypte (behalve als de thuisploeg speelde) en vrij veel tactiekloos rommelvoetbal. Maar eerlijk is eerlijk; als je om elf uur 's avonds niets te doen hebt en je gaat naar zo'n wedstrijd kijken, dan weet je niets van die ploegen en zie je vaak slecht voetbal met van tijd tot tijd enorm verrassende hoogstandjes, vooral op technisch vlak. Je ziet spelers zich misdragen, ze schoppen, maar geven ook passes over 70 meter die op de stropdas terechtkomen.

Hoewel men elkaar ook doodsrossen geeft, is het Afrikaanse voetbal toch meer gestoeld op persoonlijke klasse, snelheid, lenigheid en avontuur. Wat mij ook waanzinnig interesseert is als de verslaggevers van dienst hun internet-wijsheden gaan uitdiepen en ons vertellen dat die en die bij Rennes, Kopenhagen 2, op Kreta, in Namen, Novosibirsk, ergens in Moldavië of in Doha speelt.

Zuid-Amerika

In Zuid Amerika begonnen ze met 12 ploegen en waren Japan en Qatar vreemde eenden in een kleine bijt. Wel opvallend: het ontbreken van de nationale ploegen van de drie Guyana’s, Brits, Frans en Nederlands Guyana. Het laatste land noemen we ook wel Suriname.

In de wedstrijdenreeks van de Copa America heb ik doodschoppen van werkelijk ongekende felheid gezien. Ook in dat toernooi speelt de Uruquyaanse international Luis Alberto Suarez een bedenkelijk rol, zoals hij dat altijd speelt. Ook hier kliert hij, schopt hij, praat hij te veel, misdraagt hij zich en toont weinig respect voor de medemens. De verslaggever van dienst noemt het 'typerend voor de man'. Ik noem het 'typerend voor de voetbalreporter'.

Curaçao

In de Gold Cup, gestart met 12 ploegen, komen we, eigenlijk tot onze schrik, Curaçao tegen. Curaçao en voetbal? Moet dat niet Curaçao en honkbal zijn? Neen. Acht spelers uit de Nederlandse eredivisie, acht man van elders in de wereld en nog acht van waar dan ook. En ja hoor, ik heb met plezier naar de lol gekeken die deze mensen uitstraalden.

Topvoetbal? Neen, natuurlijk niet, maar die mannen deden zo vreselijk hun best. Weet wel dat een der keepers onder de lat staat bij RKSV Scherpenheuvel, dat er twee jongens op Bonaire spelen, eentje op het eiland Curaçao zelf en eentje niet eens een club heeft. Maar samen wel tegen het grote Amerika uitkomen in een vol stadion (neem ik aan) in Philadelphia.

Huiswerk voor Trump

Deze Gold Cup is een mooi huiswerklesje voor Donald Trump. Als hij zou kijken naar die stadions in zijn land waar vooral blije mensen, avonturiers, landverlaters en gelukszoekers bij elkaar klitten in de kleuren van hun landen of eilanden en plezier maken, dan snapt hij misschien een heel klein beetje hoe deze wereld in elkaar zit.

En meneer Trump, het klopt, velen van deze mannen zijn zwart en dat vindt u heel eng en komen van landen of eilanden die Uuniet eens kunt aanwijzen op welke landkaart dan ook. Zelfs met uw adviseurs erbij, zal dat niet lukken. Dit zijn trotse wereldburgers en sportmensen die het heerlijk vinden om hard te hollen, te scoren en te bewijzen dat ze bestaan, ook in dat krankzinnige land van u, meneer Trump.

Dan leert U misschien waartoe diepe armoede een mens kan brengen en dan kunt u zien dat sport niet alleen verbroedert (en vijanden maakt), maar tevens een middel is om warm, hartelijk, blij en gepassioneerd te zijn zonder dat je 'USA All the Way' moet of wilt zingen. Zo, dat is eruit.

Sportdroezem

U begrijpt inmiddels dat ik heel wat gezien heb. Of de kwaliteit van het gebodene uitzending over de hele wereld rechtvaardigde? Neen, natuurlijk niet, maar het kijkglas moet voortdurend gevuld zijn en dus komt er een hele hoop sportdroesem in de fles. Journalisten bepalen niet meer wat er uitgezonden wordt; dat doen zakenmensen. Om ze zo maar netjes te noemen.

En, tot slot, ik heb, ook vroeger al, geleerd dat er een knop op de televisie zit: je kan het ding ook uitzetten. Maar wat zei Wim Kan ook al weer daarover? "Je televisie uitzetten is hetzelfde als een muis dooddrukken. Dat doe je niet." Klopt, een wijs man.

Over Mart Smeets

Mart Smeets is radio- en televisiepresentator, journalist en sportcommentator. Iedere zaterdag beschouwt hij voor EenVandaag gebeurtenissen en verhalen uit de sportweek, en zaken die daar aan verwant zijn.