Derek Boogaard

De 'enforcers' werden bedolven onder applaus en glunderende gezichten. Ik moest meteen terugdenken aan een verhaal dat ik goed acht jaar geleden in Canada oppikte.

Derek (Leendert) Boogaard

Een van de meest trieste verhalen in het sportjaar 2011 was toch wel de dood van de Canadese ijshockeyprof Derek (Leendert) Boogaard. Juist, van Vlaamse afstamming. Zijn ouders verhuisden ooit naar Saskatchewan, gingen er hard werken en hun zoon werd in korte tijd een der meest opmerkelijke ijshockeyers in de NHL.

Totdat hij, op 28-jarige leeftijd, overleed. Niet eens erg onverwacht, voor insiders, want Boogaard was een wrak geworden. Een menselijk wrak.

Hij was een reus op schaatsen, al vanaf zijn jongere jaren. Hij was groot, grof, sterk, bruut en brutaal. Als er ergens in een wedstrijd een klusje opgeknapt moest worden, als er een strafexpeditie moest plaatsvinden, als er een gevaarlijke tegenstander 'even' moest voelen dat hij op moest letten, dan werd de 'enforcer' Boogaard het ijs opgestuurd.

Actie ondernemen

Die rol van 'enforcer' is een merkwaardig uitvloeisel van het spierballen hockey dat de NHL soms voorstaat. Iedere ploeg heeft een 'enforcer' in dienst. Vaak zijn dat betere vechters dan hockeyspelers, vaak zijn het mannen die niet heel veel ijstijd krijgen en die, vaak onder luid gejuich van het publiek, het ijs op gestuurd worden om een politionele actie te gaan ondernemen.

Dat de NHL dit bijna 'moorddadige' aspect binnen haar sport ging accepteren en misschien zelfs wel entameren omdat het publiek naar de zalen en de televisie wist te trekken, is iets waar moralisten in Canada en de USA zich al jaren over buigen.

Vechtpartij als officieel onderdeel

Mocht je het bestaan van die vechtersbazen aanmoedigen? Feit was dat de beperkte hockeyspeler als Boogaard er zijn bestaan van kon maken en, eenmaal in de NHL, een goed betaalde bezienswaardigheid werd.

Hij tekende bij de Minnesota Wild en was bijna direct na zijn eerste knokpartij een held in de stad Minneapolis en de staat Minnesota. De ijshockeyploeg werd populair als hij weer eens zijn vuisten gebruikt had en de Canadese en Amerikaanse televisie ging op een gegeven moment over op 'Bogey’s Best' oftewel zijn hardste, gemeenste en meest doeltreffende knokpartijen.

Boogaard, bijna twee meter lang, zocht zijn tegenstanders uit, de andere spelers schaatsten zich uit de voeten, de scheidsrechters cirkelden om de twee vechters heen en moesten (volgens de regels) wachten tot een der spelers een knie op het ijs kreeg. Dan pas mocht er tussenbeide gekomen worden: in feite een idiote regel, omdat hiermee de vechtpartij een officieel onderdeel van de wedstrijd werd.

Vol geraakt

Boogaard kon knokken als de beste; hij verwoeste oogkassen, jukbeenderen, kaken en het gezichtsvlees van zijn tegenstanders en het publiek genoot. Wat dat publiek en ook zijn teamgenoten niet wisten was dat zich in het hoofd van de 'enforcer' een proces afspeelde dat je het beste complete aftakeling mocht noemen.

Boogaard leefde zelf in pijn, kreeg zelf uiteraard ook rake klappen op het hoofd en zocht zijn toevlucht tot pijnstillers. Hij zweeg erover, zelfs tegenover de artsen van zijn ploeg en knokte door, maar zijn hang naar chemische ondersteuning in het leven werd groter en groter.

Toen kwam het moment dat hij zelf vol geraakt werd.

Triest mens

Minnesota verlengde zijn contract niet, omdat men een nieuwe 'enforcer' zocht, en daarvoor mag je ook lezen: omdat men een nieuwe attractie zocht die de tribunes weer vol zou krijgen en Boogaard tekende vervolgens een contact bij de New York Rangers, een droom voor hem.

Ook in de Madison Square Garden mepte hij zich door de wedstrijden heen en werd hij publiekslieveling. Knokken was zijn sport, knokken op schaatsen, wel te verstaan en hij kreeg er ruim voor betaald. Eigenlijk was hij een triest mens geworden, een man met constante pijn, een man die moest vluchten naar steeds sterkere middelen, maar ja…het publiek stond op de banken als hij weer eens zijn handschoenen uitgooide en een tegenstander ging bewerken.

Ik had over hem gelezen en gehoord en de verhalen over de Vlaamse Canadees werden steeds meer benauwend; hoe kon je zo bestaan als sportend mens? Hoe moest dit aflopen? En hij was pas achter in de twintig…

Dosis verkeerd gevallen

In mei 2011 kwamen twee broers van Boogaard bij hem even langs in zijn appartement in Minneapolis. Om te zien hoe het met hem ging. Zij vonden hun broer dood op de bank. Zelfmoord werd voor mogelijk gehouden, maar werd, na goed politieonderzoek, weggewimpeld. Boogaard bleek, als jonge vent nog, overleden te zijn aan het tegelijkertijd innemen van alcohol, pijnstillers en pepmiddelen. De dosis was verkeerd gevallen: het sterke lijf kon die drie exponenten niet aan.

Na de dood van Boogaard werd, zoals je kon verwachten, de put gedicht. Het kalf was immers verdronken. Misschien had men toch eerder moeten optreden, misschien had hij strenger 'gemonitord' moeten worden, misschien dat men toch iets aan de rol van 'enforcers' had moeten doen. Misschien…misschien.

Feit was dat de dood van die jongen een flinke smet op het vecht-aspect binnen de NHL betekende. Hoe mooi het publiek het ook vond, hoe het knokken zelfs vercommercialiseerd werd, het schoot in alles zijn doel voorbij toen bleek dat vele van die 'enforcers' lichamelijk en geestelijke wrakken werden, met de dode Boogaard als triest dieptepunt.

Ziekte

De familie van de dode man besloot de hersens van de ijshockeyer aan de wetenschap ter beschikking te stellen; misschien dat men een beter inzicht zou kunnen krijgen in wat al die klappen op het hoofd voor een sportend mens zouden betekenen.

En ja, onderzoekers van de Universiteit van Boston kwamen na onderzoek naar buiten met het nieuws dat veel klappen voor je kop een ziekte gaat opleveren, een ziekte die de sportende mens aanzet tot een vlucht in drank, drugs en pepmiddelen. Vluchtgedrag ook: niet meer weten hoe men moet leven, het Noorden kwijt zijn, aftakelen als mens en niet alleen als sportend mens. Vereenzaming, stilte…vlucht.

En dat allemaal omdat een prof-ijshockeyploeg een 'enforcer' nodig heeft. Omdat zulks publiek trekt, omdat men volle zalen en hoge kijkcijfers nodig heeft. Omdat “het publiek” de rol van een 'enforcer' bejubelt en dus, indirect, tekent voor de aftakeling van die jongens die zo stom zijn als 'enforcer' opgesteld te worden en veel geld te verdienen.

Onze wereld is aan een zelfvernietiging bezig die niet te stoppen lijkt. Dit is maar een klein, maar niet onbelangrijk, onderdeed van ons lemmingengedrag. Ja, ik tekende dit op in de donkere dagen van december…