Klassendiscriminatie blijft een blinde vlek in de samenleving

Blinde vlek

Er wordt steeds meer onderzoek gedaan naar discriminatie, maar als het aankomt op klasse zit er nog een groot gat in het onderzoek. Neem het Handboek van de ethiek van discriminatie, geschreven door wetenschappers van over de hele wereld. "Dat boek heeft 38 hoofdstukken over gender, etniciteit, noem maar op", zegt Rijnders, "maar niks over klasse."

Tokkies en kakkers

Dat we de discriminatie niet zien, betekent niet dat het er niet is. Rijnders doet onderzoek in de morele psychologie – de aannames die mensen onbewust hebben en hun wereldbeeld beïnvloeden. Hij bestudeert welke taal mensen gebruiken om over – meestal de lagere – klasse te praten: denk aan woorden als ‘tokkie’, ‘putjesschepper’, ‘mbo-mentaliteit’, ‘laagopgeleid’ of ‘viswijf’. Dit soort taal lijkt misschien onschuldig, maar het houdt bepaalde machtsstructuren in stand, volgens Rijnders: "Je bent naar beneden aan het trappen."

de tekst gaat door onder de video

Eerste generatie student

Deze observaties doet Rijnders niet vanuit een ivoren toren; hij is ervaringsdeskundige. Rijnders groeide op in een volkswijk en werkte een tijdje als timmerman voordat hij uiteindelijk de academische wereld in kwam. Als geen ander kent hij dus de blokkades die mensen in de ‘lagere’ klassen hebben om een wetenschappelijke carrière na te jagen. Wat betreft sociale verwachtingen, maar ook simpelweg financieel. Daarom zet Rijnders zich, bij de VU Amsterdam en Universiteit Utrecht, in om deze zogeheten ‘eerste-generatie-studenten’ te helpen.

Politiek

Onze aannames over klasse zijn verweven met de hedendaagse politiek, aldus Rijnders. "Over mensen die op rechtse partijen stemmen zegt men dat ze met hun onderbuik stemmen. Het is zogenaamd de ongeschoolde arbeider die zich laat meevoeren. Ze worden niet serieus genomen en dat is heel kwalijk." Dat de foto van de formerende partijleiders onlangs op social media werd vergeleken met de TV-familie Flodder, is hier volgens hem duidelijk bewijs voor.