Amerikaanse toestanden in het Nederlands recht?

Wordt je kind gepest op school? Sleep de school voor de rechter. Niet alleen overheidsinstellingen, maar ook meer (semi-)private partijen zoals scholen, sportverenigingen, zorginstellingen en horecagelegenheden worden steeds vaker aansprakelijk gesteld voor schade die feitelijk door een andere partij is veroorzaakt. Zo ook het recente wielrenongeval van Fabio Jakobsen: is het de schuld van de andere wielrenner, of valt (ook) de organisatoren wat te verwijten?

Terwijl het aantal claims op derde partijen toeneemt, is het zogeheten secundair aansprakelijkheidsrecht in Nederland niet goed georganiseerd, meent Maes. Als de schuldige namelijk de schade niet kan betalen kan deze in zijn geheel bij de derde partij terechtkomen, terwijl die instantie maar voor een klein deel aansprakelijk is.

Bijvoorbeeld?

Maes gebruikt het voorbeeld van een ernstig verkeersongeluk waarbij een kind van zeven wordt doodgereden op een kruising waar een verkeersregelaar staat. De automobilist heeft de aanwijzingen van de regelaar niet opgevolgd en heeft schuld aan het veroorzaken van het ongeluk. Maar de rechter bepaalt dat één procent van de aansprakelijkheid bij de verkeersregelaar ligt, want die had het kind moeten redden in plaats van de automobilist aanwijzingen te geven.

Omdat de automobilist in dit voorbeeld een 'kale kip', is (geen geld heeft, red.) kan deze de schade zelf niet betalen. In het Nederlandse systeem is het zo geregeld dat de gemeente (die de werkgever is van de verkeersregelaar) de gehele schade moet betalen, terwijl ze maar voor 1 procent aansprakelijk is.

Verzekeringscrisis

In haar proefschrift trekt Maes lessen uit het Amerikaanse systeem. Daar werd in de jaren '80 flink geworsteld met het aansprakelijkheidsrecht, wat leidde tot een verzekeringscrisis. De VS leerden hun lessen en hebben inmiddels een systeem dat beter werkt dan het Nederlandse.

Maes komt met een voorstel om een systeem te implementeren waarin de secundaire partij alleen het deel van de schade vergoedt dat zij veroorzaakt. Wie 1 procent veroorzaakt, betaalt dus ook 1 procent van de totale schade. De Amerikaanse toestanden waar we in Nederland graag over reppen zijn wat dat betreft zo gek nog niet. In dr Kelder en Co licht ze haar proefschrift uitgebreid toe.

Kirsten Maes is advocaat bij Van Benthem & Keulen en schreef tegelijkertijd haar proefschrift als buitenpromovenda en universitair docent aan de Universiteit Utrecht. Voor meer informatie over haar onderzoek en promotie, klik hier.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.