Hoe de auto-industrie ijskoud zijn gang kon gaan

Want daar gaat het over: sjoemelsoftware. De autofabrikanten maakten gebruik van software om de officiële uitstoottests te omzeilen. Zo leken de diesels op papier heel schoon, maar in de praktijk bleken ze heel vies te zijn. Eerst komt het schandaal in Amerika over het voetlicht, een paar dagen daarna ook in Europa. Toenmalig Staatssecretaris Mansveld reageert geschokt: "Ik ben onthutst en geschokt dat de fraude met het meten van schadelijke stoffen op deze schaal plaatsvindt. Ik vind dat consumenten en milieu belazerd worden."

Stilte

Toch is het tot nu redelijk stil gebleven. In Nederland rijden er nog steeds, in ieder geval 40.000 sjoemeldiesels rond. Dat niet alleen. De Stichting Volkswagen Car Claim die opkomt voor gedupeerde autobezitters, vroeg via de Wet openbaarheid van bestuur stukken op waaruit blijkt dat de sjoemeldiesels na de update vaak helemaal niet schoner zijn geworden. Uit eerder onderzoek van Reporter Radio blijkt dat de auto’s die wél een update hebben gehad, vaak helemaal niet meer goed rijden. Hoe kan het dat het in Nederland zo stil is gebleven? Dat heeft onder meer te maken met ingewikkelde en brakke Europese wetgeving.

Waar in Amerika bleek dat de auto-industrie daadwerkelijk gebruik maakte van verboden software, was dat in Europa lastiger vast te stellen. De testprocedure in Europa was lange tijd zo simpel dat de auto niet eens moeite hoefde te doen om de test te doorlopen. Daarnaast zaten er allerlei andere clausules en loopholes in de wetgeving die er voor zorgden dat de auto-industrie legaal kon sjoemelen. Lange tijd hield Volkswagen vol dat ze niets verkeerd hadden gedaan.

Inmiddels is de wetgeving dichtgetimmerd en is het een stuk moeilijker geworden om in Europa gebruik te maken van de wetgeving om zo vieze diesels op de markt te brengen. Ook heeft Volkswagen in een schikking wél schuld bekend. Ook blijkt ondertussen uit gelekte stukken dat ze wel degelijk gebruik hebben gemaakt van sjoemelsoftware. Toch is het juridisch moeilijk om te zeggen dat de auto-industrie in Europa keihard gesjoemeld heeft.

Lichtpuntje

Afgelopen vrijdag kwam er een lichtpuntje aan het einde van de tunnel. Het Duitse Bundesgerichtshof oordeelt nu dat er bij Volkswagens sprake is van een materiele fout. Dat wil zoveel zeggen als dat de sjoemeldiesels van Volkswagen gebrekkige producten zijn. Dit maakt de gang naar de rechter voor gedupeerde consumenten een stuk makkelijker. Opvallend is dat de hoogste Duitse rechter de uitspraak deed, terwijl de eiser in de zaak vlak voor de zitting nog met Volkswagen had geschikt. De uitspraak is nog voorlopig. Binnenkort willen de rechters met een uitgebreid vonnis komen.