Waarom een mondkapje wel werkt in New Delhi, maar niet in Nederland

Dat smog niet goed voor je is, is duidelijk. Hoe schadelijk het precies is, weet Hans in 't Veen, longarts in het Franciscus ziekenhuis. Hij maakt hierbij onderscheid tussen korte- en langetermijneffecten.

"Het kortetermijneffect is dat je acuut een astma-aanval kan krijgen of een luchtweginfectie. Je bloed kan gaan klonteren, omdat de smog in je bloedbaan wordt opgenomen. De langetermijneffecten zijn onherstelbare schade aan je longen, waardoor je bijvoorbeeld chronische bronchitis, COPD of longkanker krijgt."

Mondkapje als filter

Een mondkapje kan het verschil maken tussen schone en vieze lucht. En dus ook schone longen. Flemming Cassee, inhalatietoxicoloog bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu: "Een mondkapje is bedoeld als een filter waardoor de deeltjes uit de lucht worden gefilterd. Die blijven dan in het mondkapje zitten, waardoor je zelf die deeltjes niet inademt."

Maar op een gegeven moment wordt het lastiger om de schone lucht nog door het mondkapje heen te krijgen. In het begin werkt het filter goed: hoe meer stofdeeltjes in het filter zitten, hoe beter de filterende werking van het mondkapje. Maar let wel op: op een gegeven moment zit het mondkapje vol en werkt het niet meer. Het wordt dan lastig om adem te halen.

Helpt het tegen smog?

Zowel Cassee als In 't Veen zijn het erover eens dat een mondkapje helpt tegen de smog in de Indiase stad. Volgens de longarts filtert een mondkapje een belangrijk deel van de smog uit, maar niet alle schadelijke stoffen zoals zwavel of stikstofdioxide.

Het grootste probleem volgens In 't Veen is dat deze maskers nooit volledig aansluiten en daardoor niet altijd goed werken. Een klein luchtgat kan er dan voor zorgen dat er alsnog veel vervuilde lucht in de longen komt. En dan ben je weer terug bij af.

Vergelijking met een morning-afterpil

In tegenstelling tot New Delhi, heeft het dragen van een mondkapje in Nederland weinig zin. De hoeveelheid stofdeeltjes in ons land zijn veel kleiner. Toch zijn er weleens mensen in de Nederlandse hoofdsteden die een mondkapje dragen. Waarom dan? Cassee legt uit dat in dit geval het mondkapje een ander doeleinde heeft.

"De mensen die dit doen zijn vaak Aziatische toeristen, omdat ze denken dat ze ziek zijn. Door het dragen van een mondkapje hopen ze te voorkomen dat ze anderen besmetten."

De longarts raadt het af om een mondkapje in Nederland te dragen. De blootstelling is hier lang niet zo erg als in New Delhi. Bovendien geeft het mondkapje volgens hem een schijnzekerheid. "Een mondkapje is eigenlijk een soort van morning-afterpil, terwijl je eigenlijk voorzorgsmaatregelen moet treffen: de uitstoot verminderen. Dat is veel belangrijker."