Kernfusie lost ons energieprobleem op. Maar nu nog even niet

{podcast audio="51425" caption="Jortcast #248 - De stralende toekomst van kernfusie" }

Ideeën over het bouwen van een kernfusiecentrale dateren uit de nadagen van de koude oorlog. Maar wat is eigenlijk kernfusie? Dat is volgens De Baar simpel uit te leggen: "Kernfusie is het samensmelten van twee lichte atoomkernen tot één zwaardere. Daar komt energie bij vrij en die energie kan je gebruiken in een reactor. Dit proces kan alleen onder extreme condities plaatsvinden. In Zuid-Frankrijk worden die condities op dit moment gemaakt. En ja, een glas water bevat genoeg deuterium om aan de energiebehoefte voor heel het leven van een persoon te voldoen." Tot zover het goede nieuws.

2060

Want er moet daar in Zuid-Frankrijk toch nog heel wat werk worden verzet om deze 'zon op aarde' fatsoenlijk energie te laten opleveren. Allereerst moesten de landen het eens worden over wáár de centrale gebouwd zou gaan worden. Dat werd dus de Provence. Vervolgens zijn er allerlei ondersteunende faciliteiten gebouwd. En pas deze week is een begin gemaakt met de daadwerkelijke reactor, de zogeheten tokamak, die pas echt gaat werken in 2035. Om pas in 2060 - alhoewel, niets is nog zeker - energie te gaan leveren. Een verhaal van lange adem dus.

Warm

Alles valt of staat met het functioneren van brandend plasma, waarbinnen het samensmelten van die eerdergenoemde atoomkernen kan plaatsvinden. Dat plasma wordt warm, heel warm. De Baar: "plasma is de fusiebrandstof. De temperatuur van het plasma wordt tweehonderd miljoen graden. De grap is dat je die temperatuur heel eenvoudig kunt meten. We kunnen een laserbundel in die brandstof schieten. Die lichtbundel knalt vervolgens alle kanten op. En die schittering vertelt je hoe heet het plasma is. En dat is goed in de hand te houden."

"Plasma is eigenlijk een vrij vriendelijk medium met een paar hysterische eigenschappen. Dat noemen we instabiliteiten. Die worden door een systeem beheersbaar gehouden, dat is trouwens een Nederlandse tak van sport. Deze vorm van kernenergie noemen we dan ook inherent veilig."

Geopolitiek

Nederland gaat dus over de veiligheid. Maar er doen 35 landen mee. Hoe hou je als organisatie al die kikkers in de kruiwagen? "Je kunt dat lastig noemen, ik vind het interessant, zegt De Baar. "En vergis je niet: we hebben er ook wat aan. Het levert nu al iets op. Nederland is bijvoorbeeld goed in plasmawanden. Die zorgen ervoor dat de wand van de reactor door het plasma niet erodeert. Nou, de wetenschapper die daaraan werkte is voor Philips Medical gaan werken om te kijken of je met verhitting kankercellen in het lichaam kunt doden."

Deze techniek levert dus nu ook al concreet iets op. En hoeven we gelukkig niet te wachten tot 2060. Want pas dan weten we echt zeker of de lamp gaat branden op energie uit kernfusie. "Ik sta daar met mijn rollator en vlaggetje wel bij", hoopt De Baar. We wachten af.