Meeuwen en sterns lijken weerstand op te bouwen tegen de vogelgriep

Duizenden dode sterns

In het voorjaar van 2022 sneuvelden letterlijk duizenden grote sterns aan het vogelgriepvirus. Minimaal een kwart van de Nederlandse en Belgische broedpopulatie ging ten onder. Maar in 2023 leken de volwassen grote sterns gevrijwaard te blijven. Wel stierven toen veel meeuwen, waaronder kokmeeuwen en zwartkopmeeuwen.

"Maar dat jaar stierven er ook vele honderden kuikens van de grote sterns", zegt viroloog Mónika Ballmann van het onderzoeksbureau Deltamilieu. "Dat wijst erop dat de volwassen dieren weerstand hadden opgebouwd, maar de jonge vogels nog niet. De kuikens krijgen wel voor enkele dagen antilichamen mee van hun moeder, via het ei. Maar dat was voor veel vogels duidelijk niet genoeg."

Weerstand tegen vogelgriep

Dat de sterns blijkbaar weerstand kunnen opbouwen tegen de hoog-pathogene, dus ernstig ziekmakende vogelgriep is een hele geruststelling voor de onderzoekers. "Zelf vond ik ooit een geringde grote stern terug in de Algarve in Portugal, die eerder dat jaar als zieke vogel was geringd op Texel. Het was het eerste tastbare bewijs dat de hoog-pathogene vogelgriep niet altijd dodelijk hoeft te verlopen", aldus Ballmann.

Veldonderzoek

Dit jaar doen de onderzoekers opnieuw testen in het veld. Een select aantal jonge kokmeeuwen, zwartkopmeeuwen en verschillende sterns wordt gevangen in de kolonie, om met swaps - bekend uit de coronapandemie - een monster uit de keel en de cloaca te nemen. Daarin kan eventueel virus worden aangetoond. Met een bloedmonster wordt gekeken in hoeverre de vogels antilichamen tegen het virus bij zich dragen.

"Tot nu toe hebben we nog helemaal geen actieve besmettingen gevonden in de kolonies, dus dat is goed nieuws", zegt Ballmann. Hoeveel vogels antilichamen in hun bloed hebben, wordt pas later duidelijk, als het bloed getest is aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.