Hoofd inspectie gezondheidszorg: ‘Tijd was nog niet rijp voor transparantie’

De afgelopen jaren heeft Argos nogal wat schandalen in Nederlandse ziekenhuizen aangekaart. Een hardnekkig probleem dat daarbij steeds terugkeert is het gebrek aan transparantie bij de ziekenhuizen en de raden van bestuur.

Hoe komt het toch dat zij het zo moeilijk vinden om eerlijk te zijn? Daarover zendt Argos zaterdag een gesprek uit met Ronnie van Diemen, inspecteur-generaal voor de Nederlandse gezondheidszorg. In dit artikel een overzicht van de drie belangrijkste pijnpunten die daarbij aan bod komen.

Zwijgcontracten

In november 2014 overlijdt de 21-jarige Rogier plotseling in het ziekenhuis Tergooi in Hilversum. Hij lag niet aan de monitor, er was geen diagnose en hij is niet gezien door een specialist. Duidelijk een calamiteit die gemeld moet worden bij de inspectie voor de gezondheidszorg, volgens verschillende deskundigen in de Argos-uitzending over dit onderwerp.

Toch gebeurt dit niet. Bovendien sluit het Hilversumse ziekenhuis een geheime deal met de moeder en broers van de overleden patiënt, het beruchte ‘zwijgcontract’. Een meerderheid in de Tweede Kamer reageerde woedend op de onthullingen, net als minister Schippers (Volksgezondheid). Zij riep iedereen die een zwijgcontract heeft ondertekend op om zich te melden bij de inspectie. Ook beloofde Schippers de wet aan te passen zodat de inspectie op kan treden tegen ziekenhuizen die een zwijgcontract opstellen.

Vermijdbare doden

‘Ziekenhuizen verzwijgen elk jaar honderden dodelijke medische missers’, zo meldde RTL Nieuws afgelopen maandag. Op grond van cijfers van onderzoeksinstituut NIVEL berekende het nieuwsprogramma dat maar liefst 60 procent van de ‘vermijdbare doden’ in Nederlandse ziekenhuizen niet zouden worden gemeld.

Dit beeld past goed bij de vele schrijnende gevallen die Argos de afgelopen jaren boven tafel heeft gekregen, en komt overeen met de schattingen die deskundigen eerder maakten in het programma. Inspecteur-generaal Van Diemen denkt eveneens dat ziekenhuizen niet alle calamiteiten melden, maar gelooft dat dit veel minder dan 60 procent is.

Soms zijn de problemen in een ziekenhuis zo groot dat de veiligheid van de patiënt in gevaar is, maar een raad van bestuur meldt dit lang niet altijd aan de inspectie. Waarom ziekenhuizen informatie achterhouden zegt Van Diemen niet te begrijpen.

Meer transparantie

Zwijgcontracten, onduidelijkheid over het aantal vermijdbare doden. Het past allemaal bij het beeld van een weinig transparante ziekenhuiscultuur in Nederland. Minister Schippers heeft daarom maatregelen aangekondigd. Zij wil medische missers openbaar maken op het internet, en zij wil dat de inspectie specialisten eerder op non-actief kan zetten wanneer een onderzoek nog loopt.

Ronnie van Diemen verwelkomt deze voorstellen, en geeft een verrassende verklaring voor waarom de transparantie tot nu toe ontbrak: ‘De tijd was er nog niet rijp voor.’ Ze verklaart dat ziekenhuizen al heel weinig meldden bij de inspectie, en ze was bang dat de inspectie de medewerking van ziekenhuizen helemaal zou kunnen vergeten, wanneer ze meer openheid zou proberen af te dwingen.

Was dit een slimme strategie, of een slappe houding die ten koste ging van de belangen van patiënten en hun naasten? Luister zaterdag naar Argos en oordeel zelf, om 14.00 uur op NPO Radio 1.

Eerdere items van Argos over dit thema