Krijg je van pesticiden nare ziektes zoals Parkinson of kanker?

In Frankrijk kreeg een bloemiste een schadevergoeding nadat haar dochter leukemie kreeg en daaraan overleed. Volgens het Franse fonds voor pesticideslachtoffers kwam dat door de bestrijdingsmiddelen waar het kind al in de buik aan blootgesteld werd.

Maar individueel is zoiets niet te bewijzen, zegt Hans Kromhout, hoogleraar arbeidsepidemiologie. "Je kan wel op groepsniveau een verband tussen een bepaalde blootstelling en een gezondheidseffect bewijzen." Zo wordt Parkinson onder wijnboeren in Frankrijk erkend als beroepsziekte. "Maar op individueel niveau is het heel moeilijk aan te tonen."

Dat zegt ook hoogleraar neurologie Bas Bloem, die onderzoek doet naar Parkinson. "Uit internationaal onderzoek weten we dat boeren en tuinders een hoger risico hebben op Parkinson. Maar op individueel niveau is het heel lastig om te zeggen waar jouw ziekte door komt. Het heeft een aanloopfase van minstens 10, eerder 20 en misschien wel 30 jaar."

Meepraten over dit onderwerp? Dat kan het platform DIT (EO).

Verband tussen Parkinson en giftige stoffen

Het aantal mensen dat Parkinson krijgt, is de afgelopen twintig jaar verdubbeld en de verwachting is dat dit de komende twintig jaar opnieuw gebeurt. Dat komt op zijn minst voor een deel door blootstelling aan giftige stoffen, denkt Bloem. "Doordat we ouder worden, krijg je langer de tijd om blootgesteld te worden aan giftige stoffen in je leefomgeving."

Hij maakt zich vooral zorgen om de pesticiden die op dit moment gebruikt worden. "Waar bij pesticiden die vroeger gebruikt werden wel duidelijk is welke een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan het ontstaan van Parkinson, weten we van de huidige pesticiden eigenlijk niet zo goed of ze veilig zijn."

Toelatingsbeleid

Dat komt omdat de toelatingseisen, waaronder die van de Europese voedsel- en warenautoriteit, daar niet gericht op zijn, zegt Bloem. "Ik wil niet zeggen dat ze de oorzaak zijn van Parkinson, maar wel dat ze daar niet goed op zijn getoetst. Dat maakt dat je nu leeft met onzekerheid en dat is akelig voor boeren en tuinders."

Kromhout is het grotendeels eens dat beter gekeken moet worden naar het toelatingsbeleid van stoffen. "Er wordt vooral gekeken naar acute effecten zoals vergiftiging of kanker, maar de neurologische effecten zijn altijd een beetje het ondergeschoven kindje geweest. Dat gaat hopelijk wel veranderen."

Glyfosaat

Een voorbeeld van een middel waarvan we volgens Bloem niet goed weten of het veilig is, is glyfosaat. Dit wordt gebruikt om onkruid te verdelgen. "Als je als industrie een middel op de markt brengt dat is bedoeld om te doden en waar je miljoenen of zelfs miljarden aan wil verdienen, moet je dat veilig toetsen", vindt de hoogleraar. "Het wordt veel gebruikt en inmiddels zijn er zo’n tien studies die voorzichtig een verband met bijvoorbeeld Parkinson aantonen. Ik zeg niet dat het een oorzaak is, maar dat het pas op de markt moet komen als het aangetoond veilig is."

Het probleem is alleen dat je alternatieven nodig hebt als je er mee stopt, zegt Kromhout. "Ik zie de boeren in Nederland niet allemaal met een schoffeltje onkruid gaan bestrijden. Sommige van de alternatieven zijn slechter. Daar moet je goed over nadenken op het moment dat je iets verbiedt."