Feit of Fictie: Eén zwartgeverfde wiek van een windmolen kan dode vogels voorkomen

We hebben een land vol windmolens die groene energie voor ons opwekken. Ook op zee staan er inmiddels veel windmolens. Maar soms gaat er ook wel eens een vogel dood. De Zeeuwse krant PZC schreef dat het zwart schilderen van één de wieken van een windmolen ervoor kan zorgen dat er minder vogels dodelijk slachtoffer worden van een windmolen. Maar klopt dat? En als de oplossing zo makkelijk is, waarom doen we het dan niet massaal?

Eén wiek zwart verven zou dat dus moeten tegengaan. Het Norwegian Institute for Nature Research startte al in 2006 een onderzoek naar vogelsterfgevallen bij een windpak op het eiland Smøla. Vier windturbines bleven in de 'gewone' staat, bij vier andere werd één wiek zwart geverfd. Wat bleek? Door die lik verf nam het aantal dode vogels flink af.

250 kilometer per uur

"Wij zagen een afname van 70 procent, bij meerdere vogelsoorten. Ons onderzoek focuste zich voornamelijk op de zee-arend, maar we zagen ook dat bijvoorbeeld de torenvalk en andere kleine vogels gebaat waren bij de verf", vertelt onderzoeker Roel May.

Waarom het zo goed werkt heeft alles te maken met de zichtbaarheid van de windturbines. "Je moet je voorstellen dat als die wieken aan het draaien zijn, ze op een gegeven moment zo hard gaan dat met name de uiteinden van de wieken minder zichtbaar zijn. Die dingen draaien namelijk tot wel 250 kilometer per uur. Als je als mens daarnaar kijkt wordt het al wazig en minder zichtbaar. Dat geldt dus ook voor vogels", legt May uit. Daarom biedt een lik verf uitkomst. "Dat is om dan die wieken meer contrast te geven, zodat het meer opvalt." Het klinkt dus als een goede, redelijk eenvoudige oplossing om vogelsterfte terug te dringen. Toch hebben we in Nederland nog niet massaal onze windmolens geverfd.

Likje verf

Wel wordt er steeds meer naar deze plannen gekeken, bijvoorbeeld in Groningen. Daar gaan ze vanaf deze zomer onderzoek doen naar mogelijkheden om in de Eemshaven windturbines van verf te voorzien. Ook de provincie Limburg heeft al eerder aangegeven onderzoek te doen naar het verven van windmolen-wieken.

Het likje verf geldt overigens alleen voor windmolens. Kleinere molens zijn een stuk minder gevaarlijk voor vogels, zegt secretaris van Het Gilde van Vrijwillige Molenaars Tom Kreuning. "Die windturbines zijn namelijk veel hoger, en met name als ze in parken staan of op zee is de kans veel groter dat vogels daar tegenaan vliegen."

Dode vogels

Daarnaast zijn veel 'normale' molens al zwart van kleur, dus een zwarte verf is daar niet aan de orde. "De wieken van mijn molen zijn al zwart. Die dateert namelijk uit de zeventiende eeuw, en in die tijd werd alles zwart geteerd. Dat gebeurt overigens nu nog steeds."

Toch bieden ook volledig zwarte wieken niet per se een garantie dat er nooit een vogel doodgaat. "Ik ben nu zo'n 30 jaar molenaar en ik heb één keer een eend uit de lucht gemept. Die vloog tegen de wieken aan. Heel vervelend was dat, want die eend heeft het helaas niet overleefd", zegt Kreuning.

Radio EenVandaag

Dit artikel is een bijdrage van Radio EenVandaag, elke werkdag tussen 14 en 16 uur op NPO Radio 1. Meer over de uitzending is te vinden op EenVandaag.nl, Facebook of op Twitter.