Nederlandse drugslabs in België en Duitsland

Het vrachtschip vervoerde een wel heel bijzondere lading: een crystal meth-lab en drie Mexicanen die waren ingehuurd om de drugs te koken. De ontdekking ervan was een wake-up call voor de Nederlandse politie, zegt Willem-Jan Joachems, misdaadverslaggever van Omroep Brabant, in Pointer.

De politie komt er ieder jaar meer drugslabs tegen in ons land. Drugs zoals xtc, cocaïne, amfetamine – in de volksmond 'speed' – en nu dus ook the new kid on the block: methamfetamine, crystal meth. Van de 108 opgerolde labs in 2020, waren er 32 crystal meth-labs. Dat is drie keer zo veel als in het jaar daarvoor, meldt de nationale politie.

Onze buurlanden Duitsland en België worden overspoeld met Nederlandse drugslabs en Nederlands drugsafval. Drugscriminelen bedenken alsmaar nieuwe tactieken om ontdekking te voorkomen, terwijl de politie het nauwelijks meer kan bijbenen. De provincie Brabant spant de kroon, maar uit de cijfers van de politie blijkt dat criminelen zich ook steeds vaker met hun ketels, reageerbuizen en tabletteermachines settelen in Groningen, Drenthe, Overijssel, Utrecht, Noord-Holland, Zeeland en Noord-Brabant. "We zien geen verplaatsing, we zien uitbreiding," zegt Marloes Lippens, eenheidscoördinator synthetische drugs van politie Oost-Brabant.

In de zomer van 2020 hackt de politie Encrochat, een berichtenservice waarmee criminelen versleutelde informatie uitwisselen. Begin dit jaar kraakt de politie een vergelijkbaar chatprogramma, SKY-ECC, waar criminelen openlijk spraken over samenwerking tussen verschillende drugslabs. "Sindsdien hebben we meer zicht gekregen op verschillende samenwerkingsverbanden", vertelt Max Daniel, landelijk portefeuillehouder synthetische drugs bij de politie. "En dat op zowel nationaal als internationaal gebied."

Het effect van de hacks is terug te zien in het aantal ontmantelde drugslaboratoria. In 2020 rolt de politie het recordaantal van 108 drugslabs op. De politie kan het nauwelijks meer bijbenen. Volgens politie-onderzoeker Shanna Mehlbaum worstelt de politie met recherchecapaciteit om synthetische drugslabs op te sporen. "Daar werd toentertijd niet op geïnvesteerd, en ik denk dat dit nog steeds niet altijd zo is."

Explosie zit in een klein hoekje

Het produceren van drugs is niet zonder gevaar, stelt Marloes Lippens, eenheidscoördinator synthetische drugs van de politie in Oost-Brabant. Drugscriminelen moeten zeer zorgvuldig te werk gaan in een drugslab, want bij één foutje dreigt er explosiegevaar. "We zien dat mensen die in labs werken daarbij omkomen", zegt Lippens. "Voorbeelden daarvan zijn er te over." Daarom heeft de politie een drugslab nagebootst als oefenlab. Agenten leren er de gevaren van drugslabs te herkennen, zoals de stank van giftige dampen en het explosiegevaar.

De grens over

Drugscriminelen opereren het liefst zo anoniem mogelijk en spreiden graag hun 'pakkans' door zich te vestigen in het grensgebied met België en Duitsland. Ruim 80 procent van de Belgische dossiers in synthetische drugs een link heeft met Nederland. Zo trof commissaris Marc Vancoillie, drugsbestrijder bij de federale politie van België, in dit afgelopen jaar een derde meer drugslabs aan dan in het jaar daarvoor. En deze 'Belgische' drugslabs worden gebouwd en beheerd door, jawel, Nederlandse drugscriminelen.

Ook in Duitsland worden Nederlandse drugslabs, maar vooral Nederlands drugsafval aangetroffen. Erster Kriminalhauptkommissar Andreas Heisig van de politie van de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen zegt tegen Pointer: "Het gaat om substantiële hoeveelheden die de natuur ernstig bedreigen. Het opruimen daarvan brengt kosten met zich mee die in de honderdduizenden euro’s lopen."