Psychische druk zorgverleners: 'We zorgen beter voor de ander, dan voor onszelf'

Nu ligt de focus op zorgen, maar zodra zorgmedewerkers tot rust komen kunnen psychische klachten ontstaan, verwacht Withaar, die zelf werkzaam is in het Isala Ziekenhuis in Zwolle. Het gevoel van hyperalertheid kan aanhouden. De oorzaken liggen in het grillige ziektebeeld, de onvoorspelbaarheid en het verlies van controle, waardoor machteloosheid ervaren kan worden.

Eigen behoeften worden vergeten

Ook het afgeschermde en korte contact met de patiënt en de familie, onder andere door het dragen van een beschermend pak, kan de druk verhogen.

De eigen behoeften, zoals eten, drinken en pauze, worden daardoor vergeten. Zo wordt bijvoorbeeld een toiletbeurt overgeslagen om geen nieuwe beschermingsmiddelen te hoeven gebruiken.

Beeld niet van netvlies

Klinisch psycholoog Agnes van Minnen denkt eveneens dat als de piek over een tijdje voorbij is, de psychische klachten toenemen. In de Volkskrant waarschuwden psychologen, waaronder Withaar, al voor posttraumatische stressstoornis (PTSS) bij overbelast zorgpersoneel.

Van Minnen legt uit dat de signalen van PTSS kunnen bestaan uit flashbacks. "Dat is dat je een beeld voor ogen krijgt als je dat niet wilt." Zaken vermijden en wegdrukken, er niet over praten en in een staat van hyperalert verkeren, zijn andere signalen. "Als de signalen een tijdje aanhouden, dan is er sprake van PTSS."

De coronazorg kan voor extra triggers zorgen. Ziekenhuispersoneel krijgen vaker met ziekte te maken. "Nu kan het dat je goede dingen doet en de patiënt toch overlijdt. Dat is een risicofactor."

De manier waarop patiënten erbij liggen, op hun buik aan de beademing en de beschermende kleding, vormt ook een trigger. "Het is een beeld dat we niet kennen en daardoor eerder blijft plakken op het netvlies."

Psychosociale zorg in het ziekenhuis

In het Insala Ziekenhuis in Zwolle, waar Withaar werkzaam is, werd een speciaal psychosociaal team opgesteld. Er zijn telefoonlijnen voor zorgmedewerkers en bij ieder overdrachtsmoment wordt ondersteuning geboden, zodat het personeel aan het einde van de dienst zijn/haar verhaal kwijt kan.

Van Minnen denkt dat het goed is dat de psychosociale hulp actief wordt aangeboden. "Vaak zijn psychische klachten een ondergeschoven kindje." Dat komt omdat het als 'zwak' wordt gezien. "Maar net als tegen corona, moet je je ook beschermen tegen psychische stress."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niets. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.