Wie gelukkig wil zijn, moet ook ongelukkig zijn

'Gecreëerde wereld'

"De hele wereld die wij ons voorgespiegeld krijgen is een gecreëerde wereld", zegt psychiater Damiaan Denys. Per dag zijn we zo'n 16 uur bewust aanwezig in de wereld, waarvan we een derde naar beeldschermen kijken. "We zijn het niet meer gewoon om in de werkelijkheid te leven. We spiegelen ons aan iets dat niet bestaat."

Die ideale wereld die digitaal gecreëerd wordt, maar ook maakbaar is in de 'echte' wereld door cosmetische ingrepen, is onbereikbaar. Daardoor is het een bron van frustratie en ongeluk. "Lichamelijk zijn we ons voortdurend aan het verbeteren, maar ook mentaal." Denys noemt als voorbeeld studenten die Ritalin nemen, of jongeren die het normaal vinden pilletjes te nemen, want 'het moet leuk zijn'. "We gaan ons maakbaar maken, door pillen en correcties."

Paradox van geluk

"Mentaal gezond zijn en je goed voelen heeft met het omgekeerde te maken van wat we gemaakt hebben." Zaken als ongemak, kunnen afzien, leren lijden, angsten doorstaan – het zijn allemaal zaken waar we afstand hebben genomen.

Denys sprak een huisarts die vanuit Nederland naar Israel was verhuisd, waar burn-outs nauwelijks voorkomen. "Mensen zijn blij te mogen leven omdat iedere dag een raket op hun hoofd kan vallen." Wat we in Nederland bestempelen als gevaarlijk, zorgt daar voor een hogere kwaliteit van leven. "Dat is een heel vervelende paradox. Moeten we onszelf ongelukkiger maken om gelukkig te worden?"

Overbeschermende ouders

Spraakmakers-Communitylid Ingeborg Dijkstra geeft les op een basisschool en ziet daar hoe ook kinderen worden 'beschermd' tegen pijn en verdriet." Maar wat gebeurt er als je kinderen blijft beschermen?

"Het risico als je teleurstelling kunstmatig probeert op te lossen voor kinderen, ongeacht leeftijd, dat ze op den duur niet weten hoe ze met teleurstelling om moeten gaan." Wanneer het 'echte leven' dan begint als ze bijvoorbeeld op kamers gaan, dan gaat het mis omdat de ouders niet meer alles op kunnen lossen. "Ze schieten heel snel in de stress omdat ze niet gewend zijn om met teleurstellingen om te gaan."

Meer horen over geluk?

Verslaggever Roy Heerkens maakte voor Spraakmakers een vijfdelige reportageserie over de zoektocht naar geluk. Deel 1 en deel 2 zijn terug te luisteren, de andere delen worden dagelijks rond half 11 uitgezonden op NPO Radio 1.