We worden verleid tot ongezond eten, maar wiens schuld is dat? 'Consument mag ook naar zichzelf kijken'

Schuld

Volgens Van Ittersum is het te makkelijk om de supermarkten de schuld te geven. Maar hij legt de schuld ook niet direct bij de consument. "Schuld is een groot woord, maar we hebben als consument wel de verantwoordelijkheid voor ons eigen gewicht. Dat wil niet zeggen dat het makkelijk is." Van Ittersum vindt ook dat de verantwoordelijkheid bij meerdere partijen ligt. "Een deel ligt bij de supermarkten, maar ook levensmiddelenfabrikanten en de overheid hebben een aandeel. Uiteindelijk is de consument zelf eindverantwoordelijk voor zijn of haar eigen gewicht en gezondheid."

Prijsverschil

Het feit dat ongezonde producten vaak een stuk goedkoper zijn speelt volgens Van Ittersum ook een belangrijke rol. "Als je twee identieke producten hebt die qua smaakbeleving en prijs vergelijkbaar zijn, maar de één is gezonder dan de ander, dan heeft niemand er baat bij om de ongezondere versie te kopen." Maar dat is niet het enige wat ons tegenhoudt om gezonde producten te kopen. "Mensen zitten vast in hun eigen aankooppatronen en zijn gewend aan bepaalde producten. Dat kan ook een drempel zijn."

Maatregelen

Hoe zou de overheid een rol kunnen spelen in deze kwestie? Van Ittersum denkt dan aan bijvoorbeeld een suikertaks. "De overheid kan daarmee een rol spelen in wat we kiezen om te eten, maar de persoonlijke keuzevrijheid is een hele grote. Je kan wensen dat de overheid keihard ingrijpt, maar hoe gaat dat uitpakken?” Daarnaast speelt de eigen vrije wil ook een rol volgens Van Ittersum. "Wij consumenten laten ons met dwingende hand moeilijk sturen. Er is ook onderzoek dat dat bewijst. Je kan dan een tegenreactie krijgen van consumenten." Wie is er dan verantwoordelijk? "Het is hele complexe materie, dus een verantwoordelijke kun je niet aanwijzen. We moeten dus genuanceerd kijken naar dit probleem."

Conclusie

Het is een probleem dat niet erg snel kan worden opgelost, denkt Van Ittersum: "We zijn gewoontetrouw, dus het is moeilijk om ons eigen gedrag dat we jaren gedaan hebben te veranderen." Daarom moeten we terug naar de tekentafel, vertelt de hoogleraar: "Ik denk dat we moeten kijken naar hoe we onze kinderen opvoeden. Misschien moeten we in het onderwijs meer aandacht besteden aan gezond eten en genoeg bewegen, zodat het vanaf begin af aan op de 'harde schijf' staat."