Tijd voor andere blik op obesitas? 'Focus op gewicht leidt niet tot duurzame verandering in gezondheid'

Obesitas onder kinderen wordt door velen als een groot probleem gezien. Buwalda, psycholoog aan de afdeling Klinische Psychologie van de Open Universiteit en anti-dieet-diëtist gespecialiseerd in intuïtief eten, stelt dat er anders gekeken moet worden naar overgewicht bij kinderen. "Ik gebruik zelf altijd de benaming dik en dun, omdat dat gewoon omschrijvingen zijn waarmee we mensen kunnen omschrijven, net als lang en kort."

'Heel schadelijk'

Volgens Buwalda ligt de focus alleen maar op gewicht, wat "helemaal niet zo interessant" is. "Dat verbaast mensen vaak, want in de loop der jaren is het heel bekend geworden of geleken dat gewicht en gezondheid direct hand in hand gaan", snapt Buwalda. "Maar ik denk dat het heel schadelijk is om op die manier te blijven kijken."

Stigmatisering

Het zou namelijk een signaal zijn dat er iets "mis" is met kinderen met overgewicht. Bovendien is het heel ingewikkeld om permanent of überhaupt af te vallen. En dat is schadelijk voor kinderen, stelt Buwalda. De psycholoog betoogt dat de stigmatisering van "dikke lijven" ervoor zorgt dat kinderen een laag zelfbeeld hebben en gepest worden, omdat ze worden gezien als "slechte lijven."

Duurzame verandering

Buwalda erkent natuurlijk dat gezondheid belangrijk is, maar "de focus op gewicht heeft nog nooit geleid tot een duurzame verandering in gezondheid." De psycholoog, die is omgeschoold tot diëtist, merkt op dat uit onderzoek blijkt dat 95 procent van de diëten op de lange termijn niet werken.

Gezondheidsgevolgen

"We zien wel dat dikkere mensen vaker ongezond zijn. Maar we zien ook er een heel duidelijke link is met allerlei andere dingen die niet met dat dikzijn per se te maken hebben", gaat Buwalda verder. Het negatieve beeld van dikzijn zorgt bijvoorbeeld voor stress, wat ook negatieve gezondheidsgevolgen kan hebben. Er moet volgens Buwalda dus veel meer gekeken worden naar de samenhang van deze probleem, in plaats van enkel naar de oorzaak.

Beweging

"Er zijn gewoon ongelooflijk veel factoren die meespelen als het gaat over gezondheid, die meespelen als het gaat over beweging", stelt Buwalda. Zo zou bewegen moeten worden gezien als iets leuks, wat door dikke mensen vaak niet zo wordt ervaren. Over voedsel wordt ook gedacht in de categorieën goed en slecht. "Een appel is goed, chocola is slecht. Maar eten heeft een functie. Soms is het gewoon voor de lekker, soms is het voedzaam. Het maakt niet zo heel veel uit", zegt Buwalda.

Intuïtief eten

Buwalda is dan ook groot voorstander van 'intuïtief eten', waarbij de opgelegde eetregels aan de kant worden gezet. "Wat je wil, waar je wil, hoeveel je wil, wanneer je wil." De focus is dat je eet op basis van "meer interne signalen dan op basis van externe signalen als calorieën." De psycholoog stelt dat we te veel bezig zijn met eetregels. "We negeren heel vaak die innerlijke signalen van honger."

Genetisch bepaald

Dat "verstoorde signaal" moet dus weer rechtgetrokken worden, omdat "ons lijf zelf wel weet waar het zin in heeft." Uit onderzoek blijkt namelijk ook dat dikke mensen niet per se meer eten dan dunne mensen. "Gewicht is ook voor een heel groot deel genetisch bepaald, net als lengte", zegt Buwalda. Maar door de huidige dieetcultuur zijn mensen gaan letten op hun inname.

Buwalda wil verandering zien in het maatschappelijke aspect van dikzijn. "Het gaat dus nog steeds ook wel over gezond, maar dat kan je ook bereiken zonder dat je dus die heel negatieve blik op je lijf zo vasthoudt", legt de anti-dieet-diëtiste uit. Buwalda's advies? Geen 'fitgirls' meer volgen op sociale media, maar denken: mijn lijf is een prima lijf, ongeacht de omvang ervan.