Orgaandonoren kunnen bedanken na operatie is 'groot ethisch vraagstuk'

De leden van de medisch-ethische commissie van de Nederlandse Transplantatie Vereniging buigen zich morgen over deze kwestie. Siebelink is de voorzitter van deze commissie. Naast ethicus is zij werkzaam bij het Transplantatiecentrum in Groningen. De voorzitter en ethicus legt uit dat er twee soorten donoren zijn: degenen die een stukje van hun lever of nier afstaan tijdens hun leven en degenen die doneren nadat zij zelf overleden zijn.

Hoe bedank je een donor?

"Het klink heel makkelijk, maar de kwestie is lastig", vertelt Siebelink. Vooral vanuit nabestaanden van donoren is er een behoefte aan een tastbaar symbool, als herinnering aan het moment. Er bestaat wel al een donormonument in Naarden en voor de ingang van ziekenhuis Bernhoven is er een tegel ter ere van donoren. "Het monument wordt veel bezocht, maar het blijft te algemeen", zegt de ethicus.

Wall of 'fame'

Welke vorm zo'n tastbaar symbool moet krijgen, is nog maar de vraag. Siebelink vertelt dat de commissie naar andere landen kijkt voor inspiratie. Zo krijgt men in Engeland een speldje en in Duitsland een glazen beeldje. In Amerika pakken ze het groots aan met een 'hall of fame' in ziekenhuisgangen, waar foto's, sterfdata en zelfs het gedoneerde orgaan van donoren vermeld worden. "Dat is iets dat in Nederland totaal niet past. Maar er is wel te zien dat de behoefte tot iets tastbaars breder leeft dan alleen in ons land."

Briefverkeer

Tegenwoordig kunnen ontvangers een brief naar hun donor en nabestaanden sturen om een donor te bedanken. Deze wordt gescreend, zodat er geen persoonlijke gegevens uit vrijkomen, legt Siebelink uit. "De familie ontvangt niet zomaar zo'n brief. Zij moet eerst met ontvangst akkoord gaan, voordat deze doorgestuurd wordt."

Andersom is er een stijging in de vraag of nabestaanden een brief aan een ontvanger kunnen sturen. Maar dat ligt nóg gevoeliger, volgens Siebelink. In Nederland houden we namelijk vast aan anonimiteit voor de donor, familieleden en de ontvanger. "Dat initiatief tot contact gebeurt soms wel, met name via social media, maar als professionals stimuleren we dit niet. Niet iedereen zit op contact te wachten."

Siebelink vertelt dat families vaak in hun rouwverwerking contact willen zoeken met een ontvanger, maar dat er al een boel op een patiënt afkomt na zo'n transplantatie. "De ontvanger is zich heel goed bewust van de gift en het feit dat hij leeft bij gratie van het overlijden van iemand anders. Dat maakt het soms ook zo moeilijk voor de ontvanger."

Donorregister

Sinds de wetswijziging voor actieve registratie in het donorregister, zijn er een boel donoren bij gekomen. Volgens de ethicus is het alsnog belangrijk om je daarnaast zelf nog actief te registreren in het donorregister, zodat men na overlijden op de hoogte is over welke organen je wel of niet wil afstaan.

Daarom is het belangrijk het gesprek thuis te voeren. "Zolang je er niet mee geconfronteerd wordt, ben je niet met het gesprek bezig", aldus de ethicus en voorzitter van de medisch-ethische commissie.