De crisis in Congo en de Rwandese genocide

Terug naar de Rwandese genocide

“Om de gebeurtenissen van nu te begrijpen moeten we terug naar de Rwandese genocide in 1994, toen talloze Tutsi’s werden vermoord. Na de massaslachting weken de daders, veelal Hutu’s, uit naar Oost-Congo,” aldus historicus Judith Verweijen. “Welbeschouwd heeft het drama tussen de Tutsi’s en de Hutu’s zich verplaatst naar het buurland, en dan met name naar het oosten van Congo”, zegt Verweijen. Aan de ene kant zijn er de Tutsi’s die de stad Goma hebben ingenomen voor hun veiligheid – daarbij gesteund door de milities van M23, grotendeels bestaand ook uit Congolese Tutsi’s. Aan de andere kant staan er Congolese en uit Rwanda gevluchte Hutu’s die zich juist bedreigd voelen door het oprukkende rebellenleger van M23.

Angst voor Rwanda

“Ook de rellen in de hoofdstad Kinshasa zijn vooral te verklaren uit de angst voor de toenemende invloed van de Rwanda en wat gezien wordt als zijn handlangers”, aldus de historicus. Uiteraard speelt het belang van de grondstoffen wel een rol, want Rwanda en het rebellenleger M23 doet er zijn voordeel mee. Maar het beheersen van de mineralenhandel is nooit de primaire drijfveer geweest van de M23 groep, volgens Verweijen. Het primaire doel was en is: het veiligstellen van Rwandese en Congolese Tutsi’s.

Niet alleen westerse handlangers

“Vanuit het Congoleze perspectief zijn de Tutsi’s een soort opvolgers van de kolonisatoren. Het feit dat Rwanda westerse handlangers heeft die uit zijn op de grondstoffen in Oost-Congo is heel belangrijk.” Maar in de strijd voor een grotere Rwandese invloedsfeer ligt het belang niet alleen bij het westen. “Goud is een van de meest waardevolle grondstoffen, en dat gaat voornamelijk naar het Midden-Oosten en Azië. En voordat M23 er was werden er al veel mineralen vanuit Congo naar Rwanda geëxporteerd. Er is grote Congolese medewerking aan de mineralensmokkel. Daar verdienen de Congolezen individueel meer aan.” Congo heeft als land nog altijd niet weten te profiteren van zijn eigen grondstoffen. “Daar moeten leiders zich hard voor gaan maken”, aldus Verweijen. “Kleine elites strijken er nu iets van op, maar het grootste deel vloeit weg naar het buitenland.”