Wat is er historisch aangetoond over Jezus?

Bijna geen enkele universitaire historicus twijfelt aan het bestaan van de figuur Jezus, vertelt Spiering die vorige jaar een podcast maakte over het leven van Jezus aan de hand van historische bronnen. "Er is geen enkele reden om daaraan te twijfelen. Er zijn historische figuren waar we minder bronnen van hebben en waar niemand over twijfelt of zij echt hebben bestaan."

Bronnen

De Bijbel is een van de belangrijkste bronnen als we het over Jezus hebben, maar niet de meest onafhankelijke. Volgens Spiering wordt hij genoemd in meerdere evangelies, maar er zijn ook een aantal losse Romeinse bronnen waar hij in voorkomt. Misschien wel de belangrijkste bron zijn de brieven van de apostel Paulus, die ongeveer twintig jaar na zijn dood geschreven zijn.

Maar hoe weet je nu of de momenten die beschreven zijn ook echt (of hoogstwaarschijnlijk) waar zijn? Volgens Spriering zijn er een aantal criteria voor hoe je zulke teksten moet bekijken. "De eerste regel is of er meerdere bronnen zijn." Want net als in de journalistiek geldt: één bron is geen bron."

De kruisiging

Een van de moment waarvan vaststaat dat dit echt gebeurd is, is de kruisiging. De brieven van Paulus gaan er bijna helemaal over. Daarbij is een kruisiging in die tijd ongeveer het ergste wat je kan overkomen en is de kans dus klein dat hier verhalen over verzonnen zijn. "Er is geen geloof ter wereld dat ooit bedenkt dat je leider gekruisigd zal worden", zegt Spiering.

Nu zijn we eraan gewend omdat we Christus al 2000 jaar kennen als een gekruisigde held, maar toen was het een straf voor de diepste misdadigers, volgens Spiering. Ook het verraad van zijn goede vriend Judas is terug te leiden naar meerdere bronnen.

Bij de reden voor zijn kruisiging, wordt het speculatie, zegt Spiering. Gedacht wordt dat Jezus vernieuwing en opstand predikte. Iets wat de gevestigde Romeinse orde niet leuk vindt. Toch is het is volgens Spiering te simpel om te zeggen dat Jezus opstand predikte, want dat is niet zeker.

Water en wijn

Dan zijn er ook nog de symbolische verhalen zoals het veranderen van water in wijn of het lopen over water. Over het bovennatuurlijke kun je als historicus weinig zeggen volgens Spiering. Het over water lopen staat volgens de historicus sowieso in weinig bronnen beschreven en het verhaal van de wijn staat maar in één bron en dat is reden op zich om te twijfelen aan de echtheid.

Opstand met Pasen

De opstanding met Pasen is een wonder waar je wél iets over kunt zeggen. Volgens Spiering is dit een belangrijk moment dat in allerlei evangelies en andere bronnen, wordt vermeld. Dit betekent volgens de historicus niet dat het echt gebeurd is. "Maar dit is wel iets waar je als historicus van kan zeggen: men dacht toen dat hij was opgestaan."