De moederdagcolumn van John Jansen van Galen over onvervulde dromen

Kleine zelfstandigen

Het is 10 mei en Moederdag. Vandaag tachtig jaar geleden was mijn moeder zwanger van mij en bewaakte mijn vader, biljartend in het café Baan te Geesteren waar hij was ingekwartierd, tevergeefs de grenzen van ons koninkrijk. In de hoop dat soldaten van overzee ons zouden bevrijden doopten ze mij alvast Johnny.

Na de bevrijding was mijn vader ambtenaar, maar al na een paar jaar werd hij, daartoe vermoedelijk aangemoedigd door mijn moeder, kleine zelfstandige. Ze waren allebei kinderen van bouwvakkers, de één metselaar, de ander timmerman die in de jaren twintig ook 'voor zichzelf begonnen' waren. Het was toen, meer dan nu zzp'er worden, een zaak van trots. De prijs was dat mijn beide oma's aan huis een winkel moesten drijven om het gezinsinkomen aan te vullen, de één in sigaren, de ander in kruidenierswaren...

Mijn vader blokte in de avonduren net zo lang voor diploma’s tot hij als kleine aannemer de hele keten van woningbouw in eigen hand had. Als bouwkundig tekenaar kon hij een huis ontwerpen, als aannemer bouwde hij het, als taxateur schatte hij de waarde ervan, als makelaar verkocht hij het, als assuradeur verzekerde hij het. Eigen meester, niemands knecht! Maar een succes werd het niet, hij was geen man die zich liet gelden.

Politicoloog in spe?

Hij overleed toen ik 17 was, aan longkanker. Ik zat op het gymnasium en mijn moeder, met alleen huishoudschool, had zichzelf het Griekse alfabet geleerd om mij te kunnen overhoren. Ze reisde voor mijn introductie in de faculteit der politieke en sociale wetenschappen mee naar Amsterdam. Toen ik links werd, werd zij het ook. En toen ik in de Oudemanhuispoort mijn bul in ontvangst nam, was zij erbij.

Kort daarna, Pasen 1964, vertelde ik haar tijdens een wandeling in de heuvels bij ons dorp opgetogen dat ik al een baan had: verslaggever van het Algemeen Handelsblad, waarop zij uitbarstte in een onbedwingbare huilbui.

Ik wist niets te zeggen, maar begreep meteen dat ik niet aan haar verwachtingen beantwoordde. Ik had als politicoloog de mensheid moeten dienen, bijvoorbeeld bij de Verenigde Naties, een man als wijlen secretaris-generaal Dag Hammarsjöld die in Afrika vrede had proberen te stichten.

En nu: journalist.

Ze bleef maar huilen. Wat moest ik zeggen? Had zij haar ambities van mijn vader op mij overgebracht? Kennelijk had zij een ander idee van mij gekoesterd dan ikzelf, het leek mij gewoon spannend om stukken te schrijven in een krant, misschien met mijn naam erbij. Ze had het kunnen weten, want al als jongen van tien schreef ik in bloknootjes mijn eigen krantje, met voetbalcompetities waarin onze plaatselijke club, een bescheiden derdeklasser, kampioen van Nederland werd.

Geen genoegen nemen

Haar generatie, haar klasse, de lagere middenstand, was altijd ingeprent dat een dubbeltje nooit een kwartje zou worden, nooit op de eerste rijk zou komen. En dat vrouwen sowieso meestal dubbeltjes bleven. Zij had dat nooit aanvaard. Ze was actief in de PvdA, bestuurde ons kleine protestantenbondje en leidde het vrijwilligerswerk voor mensen die, ze toen ze zelf al 75 was, 'bejaarden' bleef noemen. En nu nam ik genoegen met een plaatsje op de derde rij!

Iedere Moederdag denk ik terug aan dat moment in die heuvels bij ons dorp, onze schapendoes Petra tussen ons in, en zij in tranen.

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, of volg het programma via Facebook en Twitter.