80 jaar na de Februaristaking: 'Ik heb mijn vader nooit als held gezien'
- Nieuws
- 80 jaar na de Februaristaking: 'Ik heb mijn vader nooit als held gezien'
Tachtig jaar na de februaristaking vertellen familieleden over de impact die deze protestactie heeft gehad. In de tentoonstelling Wees Moedig van het Verzetsmuseum staan initiatiefnemers Willem Kraan, Coba Veltman en Joop IJisberg centraal. "Ik moest mijn moeder 's nachts troosten in bed", vertelt de 81-jarige Tinie IJisberg in De Nieuws BV.
Video niet beschikbaar
In februari 1941 werd op het Jonas Daniël Meijerplein de eerste razzia van de Duitse bezetter gehouden. Liesbeth van der Horst, directeur van het Verzetsmuseum: "De Duitsers hadden zich daarvoor redelijk voorzichtig opgesteld. Tot er op 22 en 23 februari ruim 400 Joodse, jonge mannen met bruut geweld werden opgepakt. Dat was voor de CPN (Communistische Partij van Nederland) aanleiding om een staking op gang te brengen."
Willem Kraan zag die eerste razzia met eigen ogen en raakte geëmotioneerd, vertelt Sanne Hettinga, de achterkleindochter van Willem. "Hij was de spark die de boel deed ontvlammen. Hij was zo geschrokken van de onmenselijkheid waarmee die mensen werden aangehouden. Hij ging naar huis en ging huilend naar zijn vrouw. Vervolgens ging hij naar zijn beste vriend Piet Nak en daar huilde hij nog meer."
De stakers wilden de stad en het liefst het hele land platleggen
Piet Nak wordt gezien als een van de mensen die aan de wieg van de Februaristaking stond, maar toch lukte het hem en Kraan in eerste instantie niet om mensen de straat op te krijgen, totdat ze erachter kwamen dat er bij de CPN soortgelijke plannen werden gemaakt. De ondergrondse CPN organiseerde een openluchtvergadering op de Noordermarkt waarin Kraan het besluit tot staken verkondigde. Op 25 en 26 februari werd er gestaakt in Amsterdam en in omliggende plekken.
Er werd niet over gepraat
De Duitsers grepen met grof geweld in. Er vielen negen doden, tientallen gewonden en veel stakers werden opgepakt. Joop IJisberg en Kraan werden na hun gevangenschap gefusilleerd. Coba Veltman kwam uiteindelijk terecht in Ravensbrück, een concentratiekamp voor vrouwen.
Een enorme impact
Voor Tinie IJisberg, de dochter van Joop IJisberg, was de impact enorm: "Bij ons thuis werd er niet over gepraat. Ik was twee jaar toen mijn vader uit huis werd gehaald en drie jaar toen hij gefusilleerd was. In de oorlog heeft mijn moeder mij in bed genomen. Overdag was ze flink en heeft ons door de oorlog heen gesleept, maar 's nachts huilde ze en was ik het die haar moest troosten. Mijn vader was een zorgzame man, dat lees je ook in de briefjes die hij vanuit de gevangenis schreef. Die rol heb ik als kind van hem overgenomen."
De afwezigheid van mijn overgrootopa speelde een grote rol
Kraan werd ook ter dood veroordeeld. Iets dat in de familie van Hettinga ook veel impact heeft gehad. "Willem heeft een grote rol gespeeld in zijn afwezigheid. Toen hij weg was bleef er een jonge moeder over met een dochter van zes. Zij moesten overleven en dat ging vaak heel moeilijk. Ze hebben veel eenzaamheid en armoede gekend." De verhalen van de staking heeft ze vooral gehoord van haar oma, terwijl ze er nooit zelf over begon. "Als ik eenmaal een vraag stelde, vertelde ze er heel open over. Ze heeft alleen nooit de afscheidsbrief gelezen. Dat heeft ze nooit gekund."
'Wees Moedig'
Initiatiefnemers van de februaristaking werden later gezien als helden van het eerste uur, maar IJisberg kijkt niet zo naar haar vader: "Ik heb hem nooit als held gezien, hij was wel moedig, daarom vind ik de titel Wees Moedig van de tentoonstelling in het Verzetsmuseum zo goed. Mijn vader was een moedige man die zelf nadacht."
De tentoonstelling is vanaf 24 februari online te bekijken op de website van het Verzetsmuseum.
'Wees Moedig' vertelt de verhalen van de februaristakers en hun nabestaanden
Gerelateerd
