Aan wie denk jij op 4 mei?

Van Es vertelt dat het omkomen van haar grootouders tijdens de Tweede Wereldoorlog, bij het bombardement aan het Bezuidenhout in Den Haag (maart 1945), steeds een grote rol in haar familie heeft gespeeld. "Ik denk met name aan hoe kansloos mensen waren tijdens de onderdrukking", zegt Van Es. Tijdens de herdenking voelt de voorzitter voornamelijk verdriet en vindt ze dit het juiste moment om dat toe te laten. "Dat is volgens mij ook de waarde van die twee minuten."

Huidige conflicten

Journalist en columnist Haroon Ali vindt het mooi dat we een Nationale Dodenherdenking hebben, maar vertelt ook dat zijn gedachten steeds vaker naar slachtoffers van andere conflicten uitgaan. "Je kan het niet van tevoren voorspellen, wat er op dat moment door je hoofd gaat", zegt Ali. "Het ene conflict beïnvloedt het andere. Ik vind het begrijpelijk dat mensen ook aan recentere conflicten denken."

Verzetssymbool

Luisteraar Mijke van Wijk maakte een podcast over haar tante Jos. Zij zat in het verzet als koerier van zenders en heeft op een gegeven moment geheime informatie doorgezonden aan het hof. Uiteindelijk is zij overgebracht naar Engeland en opgeleid tot geheim agent. "Zij is de geschiedenis in gegaan als een groots verzetssymbool", zegt Van Wijk. "Zij heeft veel eer gekregen, maar er zijn natuurlijk een heleboel vrouwen die zich hebben ingezet. Ik zie haar als een symbool voor alle verzetsvrouwen." Op 4 mei gaan Van Wijks gedachten dan ook uit naar alle verzetsvrouwen.

Oud zeer

Maurits de Bruijn, schrijver van het boek 'Ook mijn Holocaust' en spreker bij het homomonument, denkt jaarlijks aan zijn moeder, grootouders en tantes. Zijn moeder werd ondergebracht bij buren, terwijl haar ouders en zussen zijn omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog. "Die oorlog heeft een groot gat geslagen in het leven van mijn moeder, dat heeft voor veel angsten en oorlogstrauma gezorgd", zegt De Bruijn. "Ik heb door haar ogen een angstige wereld leren kennen. Dat heeft mij ook tot een redelijk angstig mens gemaakt." De Bruijn spreekt op 4 mei bij het homomonument in Amsterdam over de verwikkelingen van het Joods en homoseksueel zijn.

Meerdere luisteraars laten weten dat het gesprek met hun ouders over de oorlog, die de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt, vaak vermeden werd. Ook wanneer zij zelf wel nieuwsgierig waren naar de verhalen van hun ouders, laat luisteraar Henk Flippo weten. Zijn vader vertelde hem, toen er vragen over de oorlog vanuit school kwamen: "Jongen daar hebben we het niet meer over, dat is gebeurd. Dat moeten ze niet steeds oprakelen." Luisteraar Cees Bosman deelt eenzelfde ervaring. "Er werd niet over gepraat. Als je erover begon kon je een tik verwachten", zegt hij. "Het was werken, werken, maar wat minder praten."

"Mensen vertellen het eerder aan hun kleinkinderen dan hun kinderen", zegt Van Es. "Er is zoveel aandacht voor omdat de verhalen nu pas los komen." Volgens zowel Van Es als Ali is het daarom belangrijk dat we deze verhalen blijven vertellen.