Verdient Trump een 'politieke knuffel' van Biden?

Rechtszaken tegen Trump

Donald Trump weigert vooralsnog zijn verlies te erkennen. Dat is niet zo gek, want zodra hij president af is zal hij voor allerlei zaken strafrechtelijk vervolgd worden. Dan zou hij het Witte Huis misschien wel kunnen verruilen voor de gevangenis. In 1974 worstelde president Gerald Ford met een zelfde dilemma. Uiteindelijk koos hij ervoor om Richard Nixon gratie te verlenen. Was dat een politiek slimme zet?

Amerikanist Sara Polak vertelt in OVT dat Trump het wel eens heel moeilijk zou kunnen krijgen. ''Trump heeft van tevoren aangekondigd dat hij zijn nederlaag niet gaat erkennen. Als president heeft hij nu immuniteit, maar straks heeft hij een groot probleem.''

Er lopen allerlei strafrechtelijke zaken tegen Trump, zowel federaal als op staatsniveau. Belastingfraude, verzekeringsfraude, bankfraude zijn zomaar wat voorbeelden. ''Ook corruptie omdat hij zijn presidentschap heeft gebruikt om zichzelf te verrijken'', voegt Polak eraan toe. ''Als hij daar allemaal voor wordt vervolgd, gaat Trump de bak in. Als Biden zou besluiten om Trump een gratie te verlenen, dan zou dat alleen voor de federale zaken gelden. Over zaken op staatsniveau heeft Biden niks te zeggen.''

Gratie Richard Nixon

Wel is het een enorm taboe dat een aftredend president de gevangenis in zou gaan, legt Polak uit. Er is nooit een Amerikaanse president geweest die strafrechtelijk is vervolgd. Al kwam Richard Nixon in 1974 daar heel dichtbij.

''Bij Nixon waren er ook allemaal corruptieschandalen gaande. Het grootste schandaal was natuurlijk Watergate. In opdracht van Nixon was er ingebroken en afgeluisterd bij het campagnebureau van de Democraten. Hij verloor alle politieke steun en trok zich terug. Gerald Ford, zijn Republikeinse partijgenoot, volgde hem op. Maar een sterke uitgangspositie genoot Ford geenszins, vanwege de enorme klap die de Republikeinen te verduren kregen na het corruptieschandaal.''

Toch besloot Ford gratie te verlenen aan Nixon, vertelt Polak. ''Ford zag dat als een presidentieel gebaar.'' Met alle gevolgen van dien voor de Amerikaanse politieke cultuur. ''Het heeft het idee doen postvatten dat je met alles weg kan komen, zolang je maar hoog genoeg in de boom zit. In zekere zin is Trump een product van die politieke cultuur.''

Wat zal Biden besluiten?

Veel goeds bracht de gratie Ford niet. In tegendeel haalde Nixon er politiek gewin uit door te grijpen naar de slachtofferrol. ''Later bedacht Ford zich dat hij een veel explicietere schuldbekentenis had moeten eisen van Nixon in ruil voor de gratie.''

Biden zit in een vergelijkbare positie met Ford. Het land moet in verzoening komen. Tegelijkertijd leert de geschiedenis dat het verlenen van een gratie niet altijd goed uitpakt. ''Ik verwacht dat Biden het slimmer zal spelen'', zegt Polak. ''Als Biden toch besluit om een gratie te verlenen dan zou hij een veel grotere schuldbekentenis eisen.''

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, abonneer je op de podcast, of volg het programma via Facebook en Twitter.