Kunst bekeken door een Joodse bril zorgt voor verrassingen

Beekes heeft in zijn boek meer dan 50 meesterwerken onderzocht. Hij onderzocht voor zijn boek de Joodse identiteit binnen de kunst.

Kunsjt

"Ik kwam erachter dat er bij heel veel kunstwerken een link is met de Joodse cultuur of de Joodse geschiedenis," vertelt Beekes. "Het boek heet Kunsjt!, dat is jiddisch voor kunst en wil ook zeggen dat kunst heel normaal en laagdrempelig is, maar ik vind dat dat ook geldt voor de Joodse cultuur. Veel mensen zien dat als iets exclusiefs, daarom maak ik het laagdrempelig, want dat is het ook."

De David van Michelangelo (1475-1564)

Eén van de kunstwerken die Beekes heeft onderzocht is de David van Michelangelo. "Er is van alles mee aan de hand", vertelt Beekes. "Hij is naakt, wat al vreemd is, want hij staat op het punt ten strijde te trekken tegen de reus Goliath. Ook valt op dat zijn geslacht nogal klein is, maar hij is ook onbesneden. En dat is heel raar voor een Joodse koning."

Beekes: "Er wordt in de Bijbel keer op keer benadrukt dat hij besneden is. Dus het is heel gek dat Michelangelo hem met voorhuid heeft afgebeeld. Ik denk dat hij de Bijbel niet zo goed heeft gelezen of dat het hem niet zo veel kon schelen."

De aardappeleters van Van Gogh (1885)

Beekes: "Van Gogh heeft het afgekeken van een schilderij van Jozef Israëls. De eerste bekende Joodse schilder, voor zover ik weet. Van Gogh had allerlei Joodse lijntjes, dat zie je er niet meteen aan af, maar die link is er altijd wel."

"Na zijn dood is Van Gogh heel snel beroemd geworden, vooral door Joodse verzamelaars en kunsthandelaars", aldus Beekes. "Dat heeft wel een belangrijke rol gespeeld in zijn latere bekendheid."

Superman

Superman is bedacht door een Joodse schrijver. Beekes: "Je kan heel makkelijk een parallel leggen tussen Superman en Mozes. Mozes verlaat zijn volk en groeit op als prins. Hij moet dan zijn ware Joodse identiteit verbergen tot hij een soort roeping krijgt en als het ware een soort superheld wordt. Dat is erg vergelijkbaar met het verhaal van Superman."

"Heel veel vroege striptekenaars waren Joods", vertelt Beekes. "Dat komt mede doordat, in de jaren '30 toen de strip ontstond, veel mensen geen werk konden vinden."

"Zeker Joodse tekenaars kwamen nergens aan de bak, want bij reclamebureaus en kranten nam niemand Joden aan. Veel Joodse tekenaars kwamen daardoor in de stripwereld terecht, dat was toen het laagste van het laagste."

Hey Jude van The Beatles

Ook noemt Beekes nog een nummer van The Beatles: "Hey Jude, een megahit van The Beatles, heeft ooit in Londen de woede van veel Joden opgewekt", aldus Beekes. "Toen dit nummer uitkwam zaten The Beatles een beetje in een dip, dus ze kwamen op het idee om heel groot Hey Jude op een winkelruit in Londen te schilderen. Het had niet helemaal de uitwerking zoals van te voren werd gedacht. "Mensen zagen dat aan voor antisemitische graffiti. Mensen werden boos en er werden ruiten ingegooid."

Beekes: "Iedereen is bewust of onbewust beïnvloed door de Joodse cultuur. Dat is terug te lezen in het boek Kunsjt!."

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.