Topeconoom maakt gehakt van stikstoffonds: 'Volslagen absurd'

Over drie weken praat de Tweede Kamer verder over het fonds waarmee het kabinet boerenbedrijven wil uitkopen en laten verduurzamen. Woensdag werd na het Kamerdebat duidelijk dat er nog lang niet voldoende steun is voor de komst van zo’n fonds, waar ruim 24 miljard euro in moet komen.

"De hele discussie doet uitermate irreëel aan", zegt Van Wijnbergen. "Het gaat alleen maar over geld. Maar er is geen enkel kader of plan wat er met dat geld moet gebeuren. Hoe kun je nou beoordelen hoeveel geld er nodig is als je niet weet wat je gaat doen?"

Volgorde

In een eerder opiniestuk in NRC liet de voormalig secretaris-generaal op het ministerie van Economische Zaken zich ook al kritisch uit over de oprichting van een ander investeringsfonds van de overheid: het Wopke-Wiebes fonds. "Politici die geen idee hebben wat ze moeten doen maar wel daadkrachtig willen lijken, richten een investeringsfonds op", zo schreef hij destijds.

"De kritiek die ik toen had, geldt nu ook voor het stikstoffonds", zegt Van Wijnbergen. "Maak nou eerst een plan hoe je de doelstellingen wilt halen. We zullen aan die natuurwetgeving moeten voldoen, daar kun je niet omheen. Vervolgens moet je kijken wat het betekent voor de boeren. Dat is de volgorde. Nu al over geld praten is volslagen absurd."

In gesprek gaan

Gevraagd naar een voorbeeld van hoe het wel kan, wijst Van Wijnbergen op een eerdere transitie: het sluiten van de kolenmijnen in de jaren '60 en '70. "Toen werden mensen geholpen bij het vinden van een nieuwe baan, met verhuiskosten, er was een bedrijfsschool. Zo pak je een transitie aan, door in gesprek te gaan met mensen die misschien wel weg moeten."

Praten over een miljardenfonds is volgens Van Wijnbergen vooral bedoeld om betrokkenen zand in de ogen te strooien. "Een fonds oprichten is een poging om een complex probleem vooruit te schuiven omdat je er geen beslissing over wilt nemen. Dat is typisch de politieke stijl van premier Rutte. Die heeft dat altijd zo gedaan."