Nederland opnieuw in top 5 van belastingparadijzen

''Andere landen hebben veel last van onze brievenbusmaatschappijen, met name ontwikkelingslanden zijn de dupe'', zegt directeur Arnold Merkies van Tax Justice Network Nederland in het NOS Radio 1 Journaal.

De onderzoekers hebben gekeken naar de Nederlandse belastingwetten van vorig jaar en naar de miljarden die in 2019 door Nederland stroomden om belasting te ontwijken. Een combinatie daarvan levert de conclusie op dat Nederland de op drie na grootste rol in belastingontwijking speelt.

Tax Justice Network hekelt de gaten in de Nederlandse wetten waardoor belasting weglekt via onder meer rente-, royalty- en dividendstromen, de innovatiebox en het verrekenen van verliezen. Daarnaast wijst de ngo op het gebrek aan transparantie waardoor het moeilijk is om onderzoek te doen naar belastingontwijking via Nederland.

'Omslag gemaakt'

Het ministerie van Financiën herkent zich niet in het geschetste beeld. "Onder het huidige demissionaire kabinet is er echt een omslag gemaakt", zegt een woordvoerder van het ministerie. Zij wijst op wetgeving die de afgelopen jaren is aangenomen, zoals de bronbelasting op rentes en royalty's die dit jaar is ingegaan. Daar komt in 2024 nog een bronbelasting op dividend bij.

"Maar in die nieuwe wet zitten ook allerlei gaten", zegt Arnold Merkies, directeur van de Nederlandse tak van Tax Justice Network. "De bronbelasting geldt alleen voor geld dat naar landen buiten de EU met minder dan 9 procent gaat. De wet geldt niet voor landen die op papier meer belasting heffen, maar door allerlei uitzonderingen in de praktijk niet."

Wetten niet waterdicht

Ook de Leidse belastingrechthoogleraar Jan Vleggeert voorziet dat de nieuwe wetten de belastingontwijking via Nederland niet uitbannen. "Ik vraag me weleens af: voeren we deze wetten in omdat we echt van die fiscale structuren af willen, of is het vooral om de reputatie van Nederland wat op te poetsen? Die nieuwe bronbelasting raakt ongeveer 10 procent van de rentes en royalty's die door Nederland stromen. 90 procent wordt dus niet geraakt."

Het ministerie geeft toe dat de nieuwe wetten niet waterdicht zijn. "Er is veel werk gedaan, maar het is nog niet af", zegt de woordvoerder. "We moeten nu ook op internationaal niveau stappen zetten. Met andere OESO-landen praten we over een wereldwijd minimumbelastingtarief."

Vleggeert noemt zo'n minimumtarief "een belangrijke stap voorwaarts", maar hij weet ook dat erover praten nog niet betekent dat het er ook echt komt. "Het ligt nu ter consultatie. Dat leidt vaak tot aanpassingen en uitzonderingen. En uitzonderingen leiden vaak tot loopholes."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.