Nederland een personeelstekort? Welnee, zegt deze hoogleraar

De cijfers over de arbeidsmarkt zijn allesbehalve rooskleurig. Volgens adviesbureau McKinsey hebben we in 2030 een tekort van 1,4 miljoen werknemers als we geen maatregelen nemen. 70 procent van de ondernemers ervaart nu al een personeelstekort, zegt het Centraal Bureau voor de Statistiek. En volgens Techniek Nederland komen we elk jaar 20.000 vakmensen tekort.

Ongelukkige voorwaarden

Als werkgevers moeilijk personeel kunnen vinden, wil dat niet gelijk zeggen dat er een personeelstekort is, stelt De Beer, tevens directeur van het Wetenschappelijk Bureau voor de Vakbeweging. "Als een ziekenhuis geen chirurg kan vinden tegen het minimumloon, is dat geen personeelstekort. Maar als een tuinder een tomatenplukker tegen het minimumloon zoekt, zeggen we dat ineens wel. Dat werkgevers klagen over tekort aan personeel komt vooral omdat er geen mensen zijn die het werk willen doen onder hun voorwaarden."

Op dit moment zijn er ruim 400.000 vacatures in Nederland. Dat zegt niet veel, vindt De Beer. "Er zijn ontzettend veel mensen in Nederland die kunnen werken, alleen die komen niet af op een groot deel van deze vacatures omdat het vaak onregelmatige werktijden zijn, zwaar werk of slecht betaald. Voor werkgevers zijn er gelukkig vaak nog wel mensen uit Oost-Europa die hier naar toe willen komen, maar dat moet ons natuurlijk te denken geven."

Andere keuzes

Ook kunnen we in ons consumptiegedrag andere keuzes maken, denkt De Beer. "Bij mijn flat komt elke dag wel drie of vier keer een busje om pakketjes te bezorgen. Zolang dat zo is, vraag ik me af: hebben we echt te weinig mensen of zetten we de mensen in voor de verkeerde activiteiten?"

Tien jaar geleden vonden we 24-uursbezorging niet nodig, zegt hij. "Daardoor waren die mensen beschikbaar voor andere sectoren, zoals de zorg. We geven blijkbaar veel om het comfort dat we de deur niet uit hoeven om dingen te laten bezorgen, maar we zouden ook andere keuzes kunnen maken."

Verkassen naar het buitenland

Ook vraagt hij zich af of bedrijven in sectoren die het moeilijk hebben, zoals de metaalsector, niet beter kunnen verkassen naar het buitenland, waar wel genoeg potentiële werknemers te vinden zijn. "Blijkbaar is het imago van zo’n sector toch niet zo goed om jongeren te verleiden een beroep in die richting te kiezen."

Dat komt omdat we in Nederland misschien meer een voorkeur hebben voor bepaald soort werk, zegt hij. "Er zit iets raars in. Soms halen we mensen uit het buitenland om hier tomaten te telen, om ze vervolgens weer naar het buitenland te exporteren. Dan kunnen we die tomaten daar toch beter telen, waar ze ook gevraagd worden."

Eigenlijk is onze economie te groot voor ons land, constateert hij. "Dat zie je ook in het feit dat we veel exporteren, we maken meer dan we zelf nodig hebben. Als je dan te weinig personeel hebt, kan je ook een deel van de productie naar het buitenland verplaatsen."