Deze boeken over de Tweede Wereldoorlog moet je lezen

Barnouw: "Boeken met algemene informatie over de Holocaust kun je overal vinden. Maar het algemene verhaal kennen we wel. En wat je niet weet, vind je zo op internet. Als je enige basiskennis hebt en je je juist wilt verdiepen in de materie, dan zijn de boeken die inzoomen op minder bekende stukjes geschiedenis waarschijnlijk interessanter." En zo ontstond een mooi lijstje met zijn aanraders.

1. Kinderen van zwarte bevrijders - Een verzwegen geschiedenis

Auteur: Mieke Kirkels
Uitgeverij: VanTilt

'Een verzwegen geschiedenis'; de subtitel van dit boek zegt een hoop. Waar veel aspecten van de Tweede Wereldoorlog uitgebreid zijn besproken, beschreven en verfilmd, bleef deze onderbelicht. 'Kinderen van zwarte bevrijders' vertelt over kinderen die in het witte Limburg werden geboren met een donkere huidskleur. Het waren de kinderen van zwarte Amerikanen die hielpen bij de bevrijding van ons land. Maar waar hun vaders door de Limburgers als bevrijders werden omarmd, verliep de acceptatie van de kinderen minder vlekkeloos. Opgroeien in het overwegend witte Limburg was moeilijk en vragen over hun biologische vaders bleven onbeantwoord. Mieke Kirkels sprak met twaalf van hen, en geeft met dit boek de zo verdiende aandacht aan dit stukje onbekende geschiedenis.

2. Waterlooplein - De laatste joodse bewoners van de nummers 64 - 78

Auteur: Wally de Lang
Uitgeverij: Bas Lubberhuizen

Geen verhaal over de grootste gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar één op micro-niveau. Over een straat in Amsterdam en diens laatste joodse bewoners. 26 families en 114 personen, om precies te zijn. Velen gingen eind jaren '30 gebukt onder geldzorgen. Allemaal werden ze opgepakt. Slechts tien van hen overleefden de oorlog. Hun lot tijdens die oorlog is bekend, hoe het ze daarvoor verging niet. Wally de Lang vertelt in 'Waterlooplein - De laatste joodse bewoners van de nummers 64-78' over dit stukje onbekende geschiedenis.

3. Oorlogsouders - Een familiekroniek over goed en kwaad in twee adellijke families

Auteur: Isabel van Boetzelaer
Uitgeverij: Just Publishers

Barnouw: "Bij het NIOD (Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie) komen steeds vaker mensen die vragen hebben over de vermoedelijk foute rol van hun (over)grootouders in de oorlog. Zo'n vraag werd vroeger zelden gesteld. De geschiedenis was nog te vers, te pijnlijk." Inmiddels zijn we hier een stuk opener over geworden. Een mooi voorbeeld hiervan is het boek 'Oorlogsouders', waarin Isabel van Boetzelaer openlijk vertelt over het verleden van haar vader. Willem baron van Boetzelaer meldde zich in 1940 aan bij de Waffen-SS en vocht tegen de Russen aan het Oostfront. De familie van haar moeder was juist fel anti-nazi. Lange tijd heeft Isabel niet het hele verhaal geweten, maar toen ze na het zien van 'The Pianist' besefte ze dat haar ouders net zo'n bizar verhaal te vertellen hadden, wilde ze alles horen. Voordat het niet meer kon. Het resultaat is te lezen in deze bijzondere familiekroniek.

4. Wat is fascisme? - Oorsprong en ideologie

Auteur: Robin te Slaa
Uitgeverij: Boom uitgevers Amsterdam

Waar 'fascist' nu wordt gebruikt als scheldwoord, beloofde de ideologie van het fascisme ooit een nieuwe cultuur, nieuwe samenleving en zelfs een nieuwe mens. Hoe dat kan? In dit boek gaat de lezer even terug naar de basis; de oorsprong van het fascisme. "Het is belangrijk daar af en toe bij stil te staan", aldus Barnouw. Immers: zonder de geschiedenis te kennen, is het onmogelijk te begrijpen wat fascisme ooit (of nog steeds?) betekende.

Wie is David Barnouw?

Drs. David Barnouw (1949) studeerde politieke en sociale wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Tussen 1979 en 2014 was hij verbonden aan het NIOD. Hij publiceerde onder andere ‘De dagboeken van Anne Frank’ (1986, met A.H. Paape en G.P. van der Stroom), ‘De bezetting van Nederland in een notendop’ (2005), ‘De Canon van de Duitse bezetting’ (2010) en ‘Het fenomeen Anne Frank’ (2012). Sinds 2014 is hij emeritus-onderzoeker. (bron: NIOD.nl)

Zaterdag 6 mei is Barnouw te gast bij de Nieuwsshow en spreekt daar over recent verschenen nieuwe oorlogsboeken, waaronder de in dit artikel besproken ‘Wat is fascisme?’ en ‘Waterlooplein’.