Ksenia Marasanova ontvluchtte als 17-jarige de USSR: 'Ik ben honderd procent solidair met Oekraïne'

Van de USSR naar Amsterdam

De Joodse Ksenia Marasanova ontvluchtte zelf op 17-jarige leeftijd de USSR, waar ze in 1973 werd geboren in Kharkov. Antisemitisme vierde hoogtij in de USSR. Samen met haar moeder, tante, nichtje en oma en een tas met spullen stapte ze op de bus naar Hongarije om nooit meer naar de USSR terug te keren. Via Israël reisde ze, soms liftend, verder naar Amsterdam, om zich daar als vechtsporter te ontwikkelen.

In Kunststof probeert ze uit te leggen hoe ze zich voelt. “Ik ben honderd procent solidair met Oekraïne. Hoe verder deze oorlog zich ontwikkelt, hoe minder verscheurd ik me voel. Mijn vader woont in St. Petersburg. Hij behoort tot de Russische intelligentsia. Hij spreekt en leest Engels. Hij kent de Russische geschiedenis en de literatuur van alle grote Russen. Hij weet dat ik achter Oekraïne sta. Zelf heeft hij altijd gezegd: ik zal mijn stad (ooit Leningrad) nooit verlaten.”

Kharkov

Ksenia was elf toen Sovjetpoliticus Leonid Brezjnev overleed. “Ik weet nog goed hoe ik uit school naar huis rende: en heel hard riep: Brezjnev is dood! Mijn oma zei: ssst, dat mag je niet zeggen! Over zulke dingen sprak je niet.” Ze herinnert zich dat er in die tijd altijd twee ‘werkelijkheden’ waren: het verhaal dat je op school leerde en het leven dat je echt had. De onvrijheid uit die tijd zit nog steeds in haar, die zit nog steeds bij veel Russen.”

“Kharkov was een heerlijke, zomerse, groene stad, met vooral veel Russische sprekende mensen. Oude vrouwtjes op de markt spraken wel Oekraïens. De jaargetijden waren duidelijk. Een koude winter, lekker voorjaar, de zomer die knalheet is, de herfst die alles oranje geel laat kleuren…”

In Oekraïne als Jodin

“Mijn moeder is Joods. Ze wist vrij snel dat ze muzikant wilde worden. Ze wilde naar het conservatorium, maar daar had ze in Oekraïne als Jodin geen kans toe. Om die reden ging ze naar Leningrad, in het noorden. Daar had je de crème de la crème van het muziekonderwijs. Ze heeft geweldige docenten gehad en daar heeft ze ook mijn vader ontmoet. Ze was op slag smoorverliefd. Ze waren elkaars tegenpolen. Mijn moeder is een en al grote emotie, mijn vader is een wiskundige. Hij denkt heel goed na voordat hij iets zegt. Hun huwelijk was heel gepassioneerd, maar het is na een jaar of drie toch uit elkaar gevallen.”

Theater kwam als een openbaring

Ksenia’s keuze voor het theater kwam als een openbaring, met de geboorte van haar dochter. “Het is net alsof overal verhalen liggen die mij raken. Misschien komt het omdat ik in het eerste deel van mijn leven zo zoekende ben geweest. Volg het proces en niet het resultaat, dat vind ik veel interessanter. Dat gold voor vechtsporten, en het geldt nu nog steeds.

Door de geboorte van mijn kind was ik voor het eerst zelf verantwoordelijk voor iets wat ik gemaakt had. Ik ontdekte dat de manier waarop ik leefde niet klopte, met een baan in de ICT, waarbij je geld verdient door iets met de computer te doen. Je komt thuis en doet de was. Ik moest op zoek naar wat er wel klopte.”