'Oorlogsfilms hoeven niet meer waarheidsgetrouw te zijn'

Gebeurtenissen uit het verleden worden al jarenlang gereconstrueerd door middel van film en televisie. Filmmakers kiezen vaak een bekende gebeurtenis uit de geschiedenisboeken en proberen voor de kijker een duidelijk beeld te schetsen van wat er daadwerkelijk gebeurd is. We kennen allemaal de invasie van de geallieerden tijdens D-Day op de stranden van Normandië in de Tweede Wereldoorlog. Films als Saving Private Ryan wisten jarenlang kijkers te shockeren met de gruwelijkheden van deze dag. De gebeurtenissen werden mooi in beeld gebracht en klopten, voor het grootste deel, met de werkelijkheid.

Romantiseren

Natuurlijk worden films altijd geromantiseerd. Dit zorgt ervoor dat de kijker niet het idee heeft dat hij naar een geschiedenisles zit te kijken, maar naar een film die een bepaalde gebeurtenis nabootst. Het verhalende element zorgt ervoor dat de film leuk blijft om naar te kijken. Maar wat nou als regisseurs besluiten het verhaal zo aan te passen dat het leuker is om naar te kijken, maar het eigenlijk niet meer klopt qua geschiedenis? Verliest de film dan niet zijn geloofwaardigheid?

Volgens filmkenner Rick de Gier gebeurt dit steeds vaker. "Bankier van het Verzet is gebaseerd op een waargebeurd verhaal, maar je ziet dat bepaalde dingen zijn aangepast om het verhaal spannender te maken. Dat is niet erg, maar ik begrijp waarom historici hier moeite mee zouden hebben", aldus De Gier.

Tarantino

Het aanpassen van de geschiedenis om een verhaal spannender en origineler te maken gebeurt steeds vaker. In de film Ingiourious Bastards van regisseur Quentin Tarantino zien we hoe een groep verzetsstrijders een aanslag wil plegen op Adolf Hitler. Natuurlijk gebeurde dit tijdens de oorlog vaker, maar het enige verschil met de werkelijkheid is dat Hitler in de film ook echt omkomt bij de aanslag. Een zeer originele twist van Tarantino natuurlijk, maar qua waarheidsgetrouwheid klopt er helemaal niks van.

"Je ziet dat oorlogsfilm eigenlijk een beetje dezelfde verandering doormaken als klassieke western films", vertelt De Gier. "Het verhaal speelt zich af in een tijdperk uit het verleden, maar het verhaal zelf is puur fictief. Het gaat niet meer om hoe waarheidsgetrouw de film is, maar meer om in welke tijd het zich afspeelt. Dat zie je ook steeds vaker gebeuren met oorlogsfilms."

Ondanks dat de gebeurtenissen in Bankier van het Verzet niet geheel corresponderen met de werkelijkheid, blijft het volgens Rick de Gier voor Nederlandse begrippen wel gewoon een vermakelijke film.