Anti-kunsthistorica Liselore Tissen: 'Ik kan het Meisje met de parel niet meer zien'

Waarom een anti-kunsthistorica?

Tissen: "Ik hou me bezig met het 3D printen van bestaande kunstwerken en dat houdt in dat je iets tot op de micrometer nauwkeurig kan reproduceren en kopiëren. Daarnaast kan dat ook oneindig. Met haar onderzoek wordt ze wel eens afgeschilderd als de Marcel Duchamp van de 21e eeuw. Hij zette kopieën neer alsof het kunstwerken waren met de intentie van anti-kunst. Uiteindelijk werd de anti-kunst toch kunst dus dat is wel grappig, maar daar komt het hele anti-kunsthistorica verhaal vandaan."

Het gaat vervolgens om de kwestie of kopieën wel kunst te noemen zijn of niet. Hierop antwoordt Tissen, "Dat ligt sowieso ook aan de tijdsgeest en de manier waarop wij waarde en authenticiteit toekennen. Nog niet eens zo heel lang geleden zagen wij kopiëren als iets heel goeds zelfs. Het was juist om kunst te verbeteren en om een breder bereik te creëren."

Vroeger werd er dus nog niet zo negatief naar kopieën gekeken, maar in de huidige tijd staat er een andere houding tegenover. Tissen zegt, "Nu heeft het nogal een negatieve connotatie met fake en er is de aanname dat het van mindere kwaliteit zou zijn." Hier blijkt toch een rare verhouding in te zitten, want volgens Tissen bestaat een kunstwerk niet als het niet gezien wordt. "Hoe wordt het veel gezien? Dankzij kopieën", geeft Tissen aan.

Hoewel Tissen veel waarde hecht aan kunst kan ook zij zien dat we soms een beetje doorslaan in de reproducties. Zo zegt ze, "het Meisje met de parel kan ik niet meer zien hoor, want ik zie haar overal en op elke muismat. Ik krijg een soort afkeer ervan elke keer als ik het tegenkom. Ik zie liever een kunstenaar die ik niet ken en dat ik daar nog door verrast kan worden."

Hoe ben je erop gekomen om kunst te kopiëren?

Tissen: "Ik was eigenlijk heel geïntrigeerd geraakt door restauratie en het concept van authenticiteit. Bij restauratie is er een dilemma of je de stem van de kunstenaar volgt of dat je het concept moet bewaren. Dat resulteert er uiteindelijk in dat een kunstwerk soms kapot gaat en niet meer bestaat. Het kopiëren van kunst is ook wel lekker controversieel en ik vind het fijn om een beetje tegen heilige huisjes aan te schoppen."

De paradoxen vliegen je om de oren, want eigenlijk is anti-kunst juist voor de kunst. Tissen vertelt, "De voornaamste vraag is: waar gaat het heen en wat is authenticiteit? Voor de 3D print verzamel je allemaal informatie om kunstwerken digitaal te reconstrueren. Op die manier ligt zo’n print dichter bij het concept van de kunstenaar. Is een 3D print dan niet echter dan het oorspronkelijke oude kunstwerk zoals bijvoorbeeld een ruïne?"

Er valt nog meer te zeggen voor de pro-kunst houding in anti-kunst.

Tissen: "Sommige kunst bestaat ook alleen, omdat het gekopieerd kan worden zoals een Damien Hirst of een Andy Warhol met het bekende zeefdrukportret van Marilyn Monroe. Vervolgens zie je dat als de tijd vordert deze kunst gebaseerd op kopieën vanzelf een soort historische en materiële waarde krijgt."

Tot slot, een kijkje in de toekomst met Tissen: "Ik vindt het wel interessant dat er een soort beweging tegen de hiërarchische kunstwereld is ontstaan door onder andere NFT’s, AI en andere digitale kunstenaars. Eigenlijk zit de jeugd van nu allemaal al NFT’s te kopen via Fortnite. Ik kan me voorstellen dat zij denken: Waarom niet? Voor hen is die nieuwe kunstwereld niet zo raar."