Schrijver Arnon Grunberg wint Johannes Vermeerprijs 2022

"Ik vind het moeilijk om te zeggen dat deze prijs leuker of eervoller is dan de P.C. Hooft-prijs, maar dit is echt een prijs die ik echt niet verwacht had", vertelt Grunberg in NOS Met het Oog op Morgen. "Ik wist niet eens dat een schrijver de prijs kon winnen."

Taak

Grunberg krijgt de prijs voor de uitzonderlijke betekenis van zijn werk voor de Nederlandse Kunsten. Volgens de auteur heeft de schrijver maar één taak: zorgen dat zijn lezer de pagina omslaat. "Dat is iets wat ik aan het begin van mijn loopbaan heb geschreven, maar ik sta er nog steeds achter. Het houdt op als een lezer niet meer de pagina omslaat of ophoudt met lezen. In die zin moet je een lezer aanzetten om verder te lezen, maar ik ben in de loop der tijden ook wel tot de conclusie ben gekomen dat je net iets meer verantwoordelijkheden hebt dan alleen vermaak."

Grunberg vindt het lastig om uit te leggen wat de andere taken zijn. "Omdat je dan toch altijd te makkelijk stuit op alle romantische clichés van: kunst moet tot denken aanzetten, kunst moet je een andere werkelijkheid, dat vind ik ook weer iets te makkelijk. Ik heb natuurlijk een aantal jaar een column geschreven op de eerste pagina van de Volkskrant, als je dat doet, bereik je op een andere manier mensen dan met romans. En dat brengt bepaalde verantwoordelijkheden met zich mee."

Juryrapport

De jury zei in het juryrapport dat Grunberg met ‘romans, korte columns, journalistieke reportages, filosofische essays, in een 4 mei-voordracht of meest recentelijk via dans, op onverschrokken wijze de vinger op de zere plek legt.’ "Ik denk dat dat het bestaansrecht van literatuur is, het geschreven woord wat meer is dan pure journalistiek. Dat je dingen onderzoekt en dingen laat zien die je misschien niet op die manier in het dagelijks leven kan zeggen”, zegt Grunberg. “Dat je voorbij gaat aan het sociale spel wat de beleefdheid vereist en dat je opzoek bent naar iets wat waarheid is. Hoe kortstondig dan ook en dat kan ook een onplezierige waarheid zijn."

Kunstenaar

De schrijver heeft dan wel een prijs gekregen voor zijn bijdrage aan de Nederlandse Kunsten, toch voelt hij zich niet echt een kunstenaar. “Ik voel me schrijver”, zegt Grunberg. "Ik vind het aardig dat je je eigen vak ontheiligt." Volgens hem doen mensen vaak te snel alsof kunst en schrijven heilig is. "Ik vind dat toch weer aardig om het terug te brengen naar: het is niet per definitie belangrijker dan een lekker frambozentaartje eten. Dat kan ook heel nuttig zijn en bijdragen aan het levensgeluk. Op het moment dat ik schrijf, ben ik een schrijver. Als ik een goede dag heb gehad, denk ik dat ik een goede schrijver ben."