Drie documentaires die de moeite waard zijn op het IDFA

Verloop van jaren

Hoe ziet het leven van een van de grootste schrijvers van ons land eruit? Daar gaat Verloop van jaren over. De film van John Albert Jansen volgt dichter en schrijver Remco Campert in zijn dagelijks leven. Het is geen retrospectief, er wordt niet veel naar het verleden gekeken maar juist naar het heden.

Het is daarom een documentaire met een kleine actieradius, we volgen de schrijver van dag tot dag en die dagen spelen zich vooral thuis af. Campert is het onderwerp maar zijn vrouw Deborah doet het meeste werk. “Zij is de prater en hij is de zwijger”, zei biografe Mirjam van Hengel afgelopen zaterdag in Nieuwsshow. Zij werkt aan een biografie over Campert die volgend jaar zal verschijnen.

“Hij is de enige die er nog is van [de literaire stroming] de Vijftigers dus ik kan hem nog spreken”, zei Van Hengel. “Ik ben er nu elke week. Ik zit daar. Ik spreek hem en ik leer hem in zijn dagelijkse situatie kennen. Dat helpt mij natuurlijk heel erg. Dat is heel waardevol.”

Wat we van de film kunnen leren? Hoe een dichter omgaat met een naderende dood. Hoe de kinderen van die dichter omgaan met een vader die zijn emoties alleen in zijn werk deelt. Maar ook hoe slecht Remco Campert is in het spelen van Scrabble. Hij en zijn vrouw spelen het elke dag om vier uur. Deborah staat 76 potjes voor.

De documentaire Verloop van jaren gaat zondag in première op het IDFA.

De erfenis

Daan is de zoon van de beroemde fotograaf Ed van der Elsken (1925-1990). In De Erfenis gaat Daan samen met regisseur en goede vriend Joris Postema op een zoektocht naar zijn verleden. Afgelopen maandag waren ze te gast in het NPO Radio 1-programma Radio EenVandaag.

Daan kampt al jaren met depressies. “Ik geef mezelf helemaal bloot, doodeng”, zei Van der Elsken. “Maar als het iemand kan helpen of iets voor iemand zou kunnen doen vind ik het alle pijn en moeite waard.”

In zijn herinnering verliep de relatie met zijn vader moeizaam. Hij wil er met De Erfenis achter komen of de emotionele afwezigheid van zijn vader van invloed is geweest op zijn eigen worstelingen. De film opent met een bericht van Daan: “Als ik eerlijk ben voel ik toch die dwang van mijn vader. Genoeg is nooit genoeg. En de boosheid daarover laat me maar niet los. Ik zal nu dus eindelijk het gesprek met hem aan moeten gaan. Ook al is hij dood, aan deze confrontatie ontkomt hij niet.”

In de film kijkt Van der Elsken samen met zijn zus naar oude video's van hun met hun vader. “Wacht, ga eens een ministukje terug”, zegt Daan. “Dan heb ik nog een knuffel in m’n gedachten. Want ik vertel de hele tijd dat ik me geen knuffels herinner, maar dat is dus incorrect.” “Ja, zie je. Dramaqueen”, reageert zijn zus, zoals een zus reageert.

De documentaire De erfenis gaat morgen in première op het IDFA.

The Island of the Colourblind

Fotografe Sanne de Wilde heeft in het verleden gewerkt aan een fotoreeks over albinisme in België en Nederland. Toen ze het verhaal van het eiland Pingelap in de Stille Oceaan hoorde werd dat haar volgend project. Op het eiland lijdt bijna iedereen aan Achromatopsie: een specifieke vorm van kleurenblind waardoor je helemaal geen kleuren ziet. Ze maakte op het eiland een reeks foto’s die in haar nieuwe tentoonstelling The Island of the Colourblind te zien zijn.

De Wilde was vandaag te gast in het NPO Radio 1-programma De Nieuws BV. “Het verhaal is dat er een tyfoon was die over het eiland is geraasd in de achttiende eeuw, en die heeft het grootste deel van de bevolking van de kaart geveegd”, vertelde ze. “Tot de overlevenden behoorden de koning en zijn vrouw en hij had die genetische aandoening. En op die manier heeft dat zich verspreid over zijn koninklijke kinderen.”

In de tentoonstelling zijn zowel zeer kleurrijke foto's van de paradijselijke omgeving te zien als volledig kleurloze foto's van het eiland en de bevolking. “Ik heb ook gefotografeerd in zwart-wit, in een soort onderzoek van: hoe ziet de wereld er daaruit?”, zei ze vandaag. “Ik zal nooit helemaal hetzelfde zien dat zij zien maar daar probeerde ik me wel in te leven.”

De interactieve fototentoonstelling The Island of the Colourblind is tijdens het IDFA te bezoeken.