Bill Clinton waagt zich aan thriller (en die leest best lekker weg)

Clinton schreef het boek samen met bestsellerauteur James Patterson (bekend van de Alex Cross-boeken, verfilmd met Morgan Freeman). De tv-rechten zijn al verkocht, vandaag wordt het boek wereldwijd gepubliceerd, in Nederland als President vermist.

Patterson en Clinton (zelf groot fan van het genre) wisselden tijdens het schrijven opzetjes uit. Clinton wilde daarbij vooral trouw blijven aan de realiteit. "Als zoiets zou gebeuren, is dit hoe het zou gebeuren", beweert Patterson in een gezamenlijk interview met CBS.

"Ik heb duizenden thrillers en politieke romans gelezen", voegt Clinton toe. "Ik wilde dat dit echt aanvoelde. Dat mensen niet konden zeggen: 'dit is maar verzonnen'."

Actie en schietpartijen

Boris Dittrich heeft de roman alvast gelezen voor het NOS-radioprogramma Met het Oog op Morgen. "Het is filmisch geschreven en zit vol actie en schietpartijen. Voor je het weet ben je een paar uur verder", aldus Dittrich.

In President vermist probeert president Jonathan Lincoln Duncan de "grootste aanslag op ons land sinds de Tweede Wereldoorlog" te voorkomen. Zoals te verwachten in dit genre volgen er clandestiene ontmoetingen, geheime routes door het Witte Huis, achtervolgingen en een bloedmooie huurmoordenaar met vijanden in Uganda, Nicaragua en Jordanië.

Minder gebruikelijk zijn de terzijdes over klimaatverandering, politiegeweld ("Ik weet dat er kwade dienders zijn"), immigratiehervorming en rassenverhoudingen in de VS ("onze oudste vervloeking"). Het boek haakt ook in op actuele thema's, met verwijzingen naar IS, Chelsea Manning en Fancy Bear, vertelt NOS-redacteur Lambert Teuwissen in het NOS Radio 1 Journaal.

Ideologische tweedeling

Vooral de ideologische tweedeling in het land komt keer op keer terug in het boek. "We worden alleen maar gestimuleerd om stelling tegen elkaar te nemen", verzucht Duncan. "Deelname aan onze democratie lijkt bepaald te worden door de instant-bevrediging van Twitter, Snapchat, Facebook en de 24-uursnieuwscyclus."

Soms lijkt Clinton Duncan te gebruiken om oude frustraties van zich af te schrijven: "Politiek is alleen nog maar een scheld- en slachtpartij", elke senator denkt dat hijzelf president had moeten zijn en de acties van bondgenoot Saudi-Arabië doen de president soms walgen, maar "zonder een stabiel Saudi-Arabië komen onze belangen in gevaar".

Het is verleidelijk een beetje van William Jefferson Clinton te lezen in Jonathan Lincoln Duncan: hij komt uit het Zuiden, deelt zijn tweede naam met een oud-president, beiden studeerden rechten en zijn verwikkeld in een afzettingsprocedure. Toch zijn er ook verschillen: Duncan is als Irak-veteraan een oorlogsheld (Clinton was dienstweigeraar) en zijn vrouw is dood.

"Het is niet bedoeld als mijn evenbeeld", legt Clinton uit. "Maar hij zegt niks waarvan ik denk dat het onjuist is. Hij zegt dingen die ik ook vind."

Menselijk schild

Hoewel Clinton uiteraard niet echt uit de Oval Office klapt, biedt hij regelmatig inkijkjes in de psyche van de Amerikaanse president. "Het is moeilijk bescheiden te blijven als er constant een hymne voor je wordt gespeeld als je ergens arriveert", schrijft hij bijvoorbeeld. Of: "Soms zijn de opties ronduit klote, en dan moet ik uitkiezen welke het minst kloterig is".

Als voorbeeld schetsen de schrijvers een aanval op een terreurleider, waarvan bekend is dat hij expres zijn jonge kinderen meeneemt. "Het is zijn keuze om zijn gezin als menselijk schild te gebruiken", redeneert de fictieve vicepresident. "Onvoorziene consequenties zijn een ding, maar deze keer weten we het resultaat al voordat we eraan beginnen", waarschuwt een ander.

"Ik word geadviseerd door een team van zeer competente, goed getrainde vakmensen. Maar het besluit moet ik alleen nemen", vat Duncan het dilemma samen. "Ik bid dat er een dag komt waarop een president geen beslissingen als deze meer hoeft te nemen."

Zijn positie als machtigste man op aarde relativeert Clinton met een scène waarin Duncan een dakloze veteraan tegenkomt. Met alle mogelijkheden van een grootmacht achter zich moet hij erkennen dat hij de problemen van de man niet even kan oplossen.

"Mijn vermogen om mensen te helpen is even groot als beperkt. Je leert leven met deze paradox", concludeert hij. "Intussen blijf je zoeken naar mogelijkheden om elke dag zo veel mogelijk te bewerkstelligen voor zoveel mogelijk mensen."

Meer dan alleen een spannend boek

Zo geeft de staatsman stiekem toch een politiek boodschap mee in het boek, erkent hij in het interview. "Ik wil dat de mensen het presidentschap gaan zien als een baan, een moeilijke baan, waarvan het uitmaakt wie hem uitvoert", zegt hij, met een stilzwijgende verwijzing naar Trump.

"Ik hoop dat mensen het een spannend boek vinden, maar ook dat als ze het neerleggen denken: 'weet je, we hebben een goede overheid hier, dat willen we niet verpesten'."