Marcel van Roosmalen schrijft boek over dementerende moeder in coronatijd

"'Mama, we krijgen nog een kind!' Waarop zij zei: 'Van wie dan in Godsnaam?' Waar mijn vriendin dan bij zat. Dus ik zei tegen haar 'Je hebt ook al twee kleinkinderen.' En toen begon ze te huilen, want ze herinnert zich dat niet meer", vertelt journalist en schrijver Marcel van Roosmalen. Zijn moeder, die al een tijd dementerende was, is na een val in haar eigen huis in het ziekenhuis terechtgekomen en werd het al snel duidelijk dat zij niet meer thuis zou kunnen wonen. Ze verhuisde naar een zorginstelling toen er in de eerste week van haar verblijf een coronagolf uitbrak, drie van de acht besmette patiënten kwamen te overlijden en al het personeel werd ziek.

Van Roosmalen: "Ze had nog geen telefoon en zelfs nog geen tv-aansluiting. Toen daar corona uitbrak werd ze eigenlijk opgesloten in die woning. Mijn moeder was al aftakelend maar ik dacht wel 'zo hoeft ze niet te eindigen'. We konden haar niet bellen en niet zien, we hadden geen contact. Dus op een zeker moment ben ik met een huisarts, van wie de vader daar is overleden, op tv geweest om aandacht te vragen van 'goh, het is wel heel toevallig maar mijn moeder zit nu in een tehuis we weten helemaal niet meer hoe het met haar is'."

Zwaaisessies

Het tehuis werd toen gesloten en zij verhuisde als noodoplossing naar een revalidatiecentrum in Groesbeek, waar ze zwaaisessies hadden op het gazon. Ze mochten immers niet binnenkomen. Dat was het punt voor Van Roosmalen om het boek te gaan schrijven, maar ook het moment dat zijn familie erachter kwam dat het steeds slechter ging met zijn moeder. "We hebben haar echt maanden niet gezien en ze zei 'We hebben heel veel steun aan jullie gehad en aan de foto’s'. Toen mijn zus na een lange tijd een keer naar binnen mocht stonden daar foto’s van wildvreemde mensen. Die waren per ongeluk verwisseld, maar dat had ze zelf niet meer in de gaten."

Onnozele, grappige stukjes

Marcel schreef al eerder over zijn moeder, zo kwam al eerder het boek 'Het zijn de kleine dingen die het doen' uit en schreef hij wel eens een column over haar. "In eerste instantie vond ik haar grappiger geworden. Toen ze beginnende dementie had, was ze vooral erg langdradig en ik dacht elke keer als ik niet wist waar ik over moest schrijven, schreef ik over haar en ik vond het zelf onnozele, grappige stukjes. Wij waren in de veronderstelling dat ze nog een paar jaar zou doorsukkelen in het ouderlijk huis en dan is het afgelopen." Dat liep iets anders dan gepland. Van Roosmalen vervolgt: "Maar ik wist natuurlijk niet dat ik het zo leuk zou vinden om over haar te schrijven."

Breekijzer

In het verzorgingstehuis was Marcel geen gevierd schrijver. Daar kreeg hij de klacht dat hij altijd heel negatief was en dat ze haar wél goed verzorgden. "Een van de verpleegsters van mijn moeder gaf een interview in De Gelderlander en zij zei: 'Die Marcel van Roosmalen komt helemaal niet vaak op bezoek.' Toen dacht ik wel: dat vind ik wel een grappig columnonderwerp dat je dat verwijt krijgt", aldus Van Roosmalen.

Kinderen van medepatiënten vonden het heel goed dat hij erover schreef. "Alleen ik ben geen actievoerder. Dus ik ben daarmee naar buiten getreden en heb erover geschreven, maar toen kreeg ik in een keer heel veel mails van mensen van wie de ouders óók in zo’n situatie zaten. En die hadden zoiets van 'Ja, jij kunt ons breekijzer zijn etc.', maar zo zit ik niet in elkaar. Ik wil gewoon constateren en niet meer dan dat."

Oorlelletjes

Inmiddels gaat Van Roosmalen niet meer zo vaak langs. "Ik heb afscheid genomen van de moeder die ze was", zegt hij. "Ik wil me niet beter voordoen dan dat ik ben. Ik heb ook mensen gehad die zeiden: 'Je moeder kan er nog zoveel aan hebben als je wél op bezoek gaat.' En dan werd het voorbeeld gegeven van iemand die zelf de oorlelletjes van zijn moeder wreef. We zijn nooit zo intiem geweest dus het zou heel potsierlijk zijn als ik nu in haar laatste periode dat ga doen. Maar ik heb het wel aan haar voorgesteld, dat stelde zij niet op prijs."

Laatste fase

Het boek 'Mijn legendarische moeder overleeft alles' is een gevolg van de pandemie. Van Roosmalen: "Door coronatijd hebben we eigenlijk die laatste fase dat ze nog op aarde is gemist. Want voor mensen met dementie is het heel belangrijk om herkenning en vaste rituelen te hebben. En als je iemand dan drie of vier keer versleept binnen een jaar tijd, raakt die persoon verward en dat wordt allemaal versneld. Dus dat is gewoon jammer dat ze er redelijk dementerend inging en toen het eruit kwam was ze een andere vrouw. Dat proces hebben we niet meegemaakt."

Het boek Mijn legendarische moeder overleeft alles is een uitgave van Uitgeverij Meulenhoff en is te koop bij de lokale boekhandel.

Nieuwsweekend op NPO Radio 1

Iedere zaterdagochtend tussen 08:30 en 11:00 uur presenteren Mieke van der Weij en Peter de Bie het programma Nieuwsweekend voor Omroep MAX.