Telefilm 'Herman vermoordt mensen' heeft een kritische boodschap

“De film kwam helaas uit een nogal autobiografische bron”, vertelt Van der Ree. Zijn vader liep tegen vrijwel hetzelfde probleem aan als Herman in de film. “Hij had namelijk dringend hulp nodig en kon niet meer voor zichzelf zorgen.” Ze kregen dat destijds niet geregeld met zorginstellingen, waarop zijn moeder zei: “Hij kan nog beter iemand vermoorden, want dan wordt er tenminste voor hem gezorgd.” Die zin bleef hangen, waarop hij Reijmers benaderde. “Toen Thomas dit vertelde dacht ik direct: daar zit een te gekke film in”, zegt hij.

"Je komt in situaties terecht die je zelf hebt meegemaakt"

Op dat moment zat Reijmers zelf in een andere worsteling met z’n vader. “Mijn vader had zijn heup gebroken en moest naar een plek waar ze hem beter konden helpen”, vertelt hij. Alleen wilde z’n vader echt niet naar die plek. Waarop Reijmers in z’n auto is gestapt om z’n vader eens flink toe te spreken. “Ik vertelde dat dit is wat we gaan doen, en dat is best wel pittig om dat tegen je vader te doen”, legt hij uit.

De beide regisseurs hebben alle eigen ervaringen in de film, maar ook het hoofdpersonage Herman verwerkt. Het maken van de film werkte voor het duo dan ook een beetje therapeutisch. “Je komt in heel veel situaties terecht die je min of meer hebt meegemaakt” zegt Van der Ree. “Maar dan wel zo vertaald dat het niet letterlijk een autobiografisch drama is.” Om het een beetje weg te halen uit hun eigen leven, heeft Herman in de film een dochter in plaats van een zoon.

Naast dat het maken van de film therapeutisch werkte, was het soms ook confronterend. Reijmers geeft aan dat er wel wat momenten zijn geweest dat één van de mannen het er lastig mee had. “Dan is het wel een voordeel dat we het met z’n tweeën deden”, zegt hij. “Als ik het dan even moeilijk had of Thomas, dan kon de ander het even overpakken.”

Een voorbeeld van zo’n moment is dat de dochter tegen Herman zegt: “Help me dan. Doe iets.” Tijdens het schrijfproces waren de filmmakers tevreden met deze scene. Maar toen ze het op de set daadwerkelijk gingen doen, kwam hij bij het duo ontzettend hard binnen. “Het was alsof ik op dat moment pas besefte waarmee we bezig waren en met welk verhaal we bezig waren”, zegt Reijmers. “Maar het blijft een film en het is een fictieve versie van, en dat geeft wel weer wat afstand”, vertelt Van der Ree.

Kritische boodschap

De film is niet alleen absurdistisch, maar er zit ook een kritische boodschap in. “Waar ik heel erg tegenaan ben gelopen toen ik en andere familieleden probeerden m’n vader te helpen, is de totale bureaucratie waar je in vastloopt op het moment dat iemand niet precies valt binnen de regels die er zijn voor situaties als die van hem”, legt Van der Ree uit. "Dat een indicatie niet past bij een medische diagnose en dan zoek je een woning en die past dan wel bij de één en niet bij de ander. Zo word je van het kastje naar de muur gestuurd en je komt er niet uit." Die frustratie wilde hij dan ook goed naar voren laten komen in de film.

Wat volgens hem, naast meer geld voor de zorg, helpt is de casemanagers meer vrijheid te geven om maatwerk toe te passen op basis van wat iemand echt nodig heeft. “En niet alleen een vinkje hoeft te zetten van: hij pas niet daarin en hij past niet daarin”, vertelt Van der Ree. Toch wordt er de film niet alleen met het vingertje naar het zorgsysteem gewezen, ook de patiënt zelf krijgt ervan langs. “We kwamen er tijdens het schrijven ook wel achter dat er een woede naar onze beide vaders inzat”, vertelt Reijmers. “Want ze hebben er zelf ook nog een verantwoordelijkheid in.”

Trotse vaders

De vader van Van der Ree is inmiddels overleden, gelukkig heeft de regisseur nog wel tegen z’n vader kunnen vertellen dat ze deze film gingen maken. “En dat vond hij leuk”, zegt Van der Ree. “Hij vond het uitgangspunt grappig. Maar m’n vader heeft ook wel toegegeven dat hij in een bepaalde staat was waarin hij niets meer wilde en niet meer in staat was om actie te ondernemen terwijl dat wel nodig was.” Dat heeft de filmmaker dan ook in de film kunnen stoppen.

Ook de vader van Reijmers was erg enthousiast toen z’n zoon vertelde dat hij deze film ging maken. “Hij hoopte al jaren dat ik mijn eigen speelfilm ging maken, dus dit was een droom die werkelijkheid werd”, zegt de regisseur. “En het onderwerp gaat ons ook erg aan het hart. Dus toen m’n vader de film op het Nederlands Film Festival op het grote scherm zag, vond hij het ook echt geweldig.”

De film is maandag 3 januari om 20:25 uur te zien op NPO 3.