Het leven van Brian Wilson, in zijn eigen simpele woorden

Hij borduurde voort op de schema’s en gitaarriffs van rock and roll-pionier Chuck Berry (die vandaag negentig is geworden) en goot daarover een sausje van doo-wopkoortjes met perfecte harmonieën en hoopvolle, rooskleurige teksten. Het resultaat: mierzoete, aanstekelijke popliedjes. “Er zit een enorme kitsch in, een soort Amerikaanse truttigheid,” zei acteur Michiel Romeijn maandag in het NPO Radio 1-programma Met het Oog op Morgen over de muziek van The Beach Boys. “En aan de andere kant is het zo ruig als wat.” Romeijn noemde de muziek de leidraad in zijn leven.

Autobiografie van een kind

Begin jaren zestig schreef Brian Wilson de hits zo gemakkelijk als zijn handtekening. De zorgeloosheid van de muziek stond echter haaks op zijn eigen moeilijke leven. Hij kampte al tijdens de opnames van de bekendste nummers van The Beach Boys met ernstige mentale problemen. Hij blikt terug op die periodes in zijn autobiografie Ik ben Brian Wilson, die vandaag in het Nederlands is verschenen bij Uitgeverij VIP.

In Met het Oog op Morgen was ook muzikant Berend Dubbe (van de band Bauer en vroeger van Bettie Serveert) te gast. Dubbe was niet echt te spreken over de kwaliteit van het boek maar durft wel te stellen dat het zeker door Wilson is geschreven: “De zinnetjes zijn ongeveer negen woorden lang en het lijkt wel alsof het is geschreven door een elfjarige, dus ik denk dat het absoluut is geschreven door Brian Wilson. Brian is geestelijk wel een beetje afgetakeld de afgelopen jaren. Het viel me echt op dat het ultrakorte zinnetjes zijn en dat het allemaal simpel is verteld.”

Bad vibrations

Die aftakeling was ook enigszins te voorspellen. Wilson was in de hoogtijdagen van The Beach Boys op zijn zachtst gezegd zeer excentriek. Zijn piano stond bij hem thuis in een zandbak en hij bracht een keer een paard mee naar de studio. Daar valt nog om te gniffelen, maar het waren indicaties van een groter probleem. Wilson werd gediagnosticeerd als manisch-depressief met een schizo-affectieve stoornis. Naar eigen zeggen begon hij hallucinaties te krijgen in 1965, kort nadat hij aan begon te experimenteren met psychedelische drugs (kijk uit, kids!).

Na de dood van zijn vader in 1973 trok Wilson zich twee jaar thuis terug en deed weinig anders dan slapen, drinken en drugs gebruiken (waaronder heroïne). Het is daarom nogal een klein wonder dat hij zich dertig jaar later genoeg voor de geest kon halen om een autobiografie te schrijven. Hij deed dat samen met schrijver Ben Greenman, die over een periode van twee jaar interviews met hem afnam. Vorig jaar kwam Love & Mercy uit, een speelfilm over Wilsons leven. Wilson beweert dat er tijdens het maken van die film veel herinneringen naar boven kwamen die hij in zijn autobiografie heeft verwerkt.

Pet Sounds in je hoofd

In de autobiografie beweert de zanger dat hij gedurende zijn carrière door velen is uitgebuit. Michiel Romeijn is het daarmee eens: “Die man is totaal gekielhaald door de commercie, psychiaters, vrouwen, drank en drugs. Door alles.” Dat verhaal kennen we inmiddels al te goed. Genie wordt snel succesvol, snel rijk, snel verslaafd – en keldert vervolgens snel naar de de bodem van de industrie. In Brian Wilsons geval had hij ook nog te kampen met stemmen in zijn hoofd.

Maar als hij niet ziek was geweest, had Wilson wellicht geen paard mee de studio in genomen. En zonder dat paard was er wellicht geen Pet Sounds geweest. En zonder Pet Sounds hadden we, volgens Paul McCartney, geen Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band gehad. Gelukkig is Brian Wilson er nog steeds, met legio klassiekers op zijn naam, een nieuw autobiografie, en met tegenwoordig naar eigen zeggen veel minder stemmen in zijn hoofd. Je gunt het niemand, maar als ze er dan toch zijn hopen we voor hem dat die stemmen net zo prachtig klinken als die van The Beach Boys in hun gloriejaren. Wouldn’t that be nice?