In de Boekenpodcast: van de Japanse Lentetuin tot essayist Bas Heijne

Lentetuin, van Tomoka Shibasaki

Volgende Lidewijde een rustig boek. Wat is een rustig boek wil Pieter allereerst weten. "Een boek waarin niets hemeltergends ergs gebeurd, of vrolijks of geks", legt Lidewijde uit. "Een boek dat gewoon rustig vertelt. Geen rampen, geen scheidingen, geen doden, geen grote hilarische vreugdes."

"Shibasaki is in Japan echt een van de grote namen." Voor het boek ontving ze in 2014 de Akutagawaprijs, de meest prestigieuze literaire prijs van Japan. "Je moet echt even doorlezen, dan snap je wat ze opbouwt. Het bevat allemaal kleine overpeinzingen over het leven, over wie je bent, over wat je wilt."

Het is een roman over verlies, vriendschap en architectuur in een buurt van Tokio die langzamerhand gentrificeert. "Het gaat over zien wat er om je heen gebeurt, wat het leven is, over veranderingen. Het is het observeren hoe de wereld verandert. Hoe oude tijd zich herhaalt. Het gaat over bewonderen. Over achterlaten en doortrekken. Over ships that pass in the night: je komt elkaar tegen, je leert van elkaar en je gaat ieder een andere kant op. Die dingen die het leven maken."

Onbehagen, van Bas Heijne

Het is een volledig herzien editie, uitgebreid met onder andere een nieuw nawoord. Pieter over Heijne: "Hij is echt een denker. Hij is niet een dominee die het allemaal wel weet, hij is iemand die nadenkt en dat beschrijft hij heel elegant." "Bij Bas gaat het nooit om de kwantiteit maar altijd om de kwaliteit", voegt Lidewijde toe. "Ik vind hem heel toegankelijk, hij is een heldere denker."

"Bas Heijne woont in Parijs", begint Pieter te vertellen. "De dag dat Charlie Hebdo wordt overvallen door terroristen, alweer meer dan vijf jaar geleden, begint hij te denken: hier is iets groots gebeurd. Hier is iets wezenlijks veranderd. Maar wat is het?"

"Wat hij heeft gezien heel in het kort, is de onbehaaglijke kant van de mens, een soort onderstroom. Dan begint het betoog waarin hij uitlegt dat we steeds meer onze samenleving zijn gaan inrichten naar de ratio. De mens moet in dienst staan van iets, maar tegelijk geloven we helemaal niet in de ratio, want we zijn allemaal maar volgelingen van de toevallige uitkomst van stofjes en stroompjes in ons brein. We hebben niet eens een vrije wil.

Hij beschrijft hoe humaniora, de cultuur en de letteren steeds meer worden weggedrukt. Dat politici zeggen, waarom moet je eigenlijk Frans leren of Latijn? Waarom hebben we eigenlijk musea nodig, of literatuur, dat is toch een hobby?"

"Wat mij zo aanspreekt in dit boek is dat Heijne een hele rustige denker is. Hij is een heel toegankelijke denker, het is totaal niet moeilijk om te lezen."

Daarnaast bespreekt Lidewijde het boek De dwalingen van het vlees, van Lina Wolff en Pieter van der Wielen De zondagen van Jean Dézert, van Jean Ville de Mirmont. Luister hier de hele aflevering.

Boekenpodcast

De NPO Radio 1 Boekenpodcast verschijnt tweewekelijks op vrijdag. Onze presentatoren bespreken in wisselende duo’s recent verschenen boeken. De podcast is hier te beluisteren of op de bekende podcastkanalen.