De 'schokkende' geschiedenis van het n-woord

Sanders heeft de geschiedenis van het woord - dat nauw samenhangt met de geschiedenis van de slavernij - in kaart gebracht. "Stamden zij wel van de eerste mensen af?", vervolgt de beschrijving uit het oude woordenboek. Sanders: "Het is schokkend en dit is een woordenboek uit de verlichting. Maar de verlichting voor wie?"

De kern van slavernij

"Dit is de kern van slavernij", zegt voormalig CDA-politica Kathleen Ferrier. "Het ontnemen van de menselijke waardigheid." Illustratief is een citaat uit een krant uit 1684 die spreekt over mensen als handelswaar. Alle 'buit' was verloren gegaan bij een brand 'als oock twaalf- á vijftienhonderd negers'. De taalhistoricus gebruikt het n-woord hier omdat het in een citaat staat, "maar ik gebruik het zelf niet meer", zegt Sanders.

Gevoelswaardeverandering

Wanneer het denken over het n-woord in Nederland is veranderd, is niet voor iedereen gelijk, denkt Sanders. “In mijn beleving was dat begin deze eeuw. In 2002 was er een groep die opriep om het woord uit de Dikke Van Dale te halen. Toen drong het tot mij door dat er wat aan de hand was met dat woord.”

Maar uit zijn onderzoek blijkt dat Surinaamse en Curaçaose kranten al in de jaren zestig en zeventig het n-woord als een scheldwoord beschouwden.

N-woord schrappen?

Toch vindt Kathleen Ferrier niet dat het n-woord definitief geschrapt moet worden. “Het laat ons begrijpen waarom de situatie van vandaag de dag – met ongelijkheid, discriminatie en institutioneel racisme – nog steeds zo is.” Door het woord te schrappen, kun je de geschiedenis niet uitwissen, zegt Ferrier. “Die moeten we juist onder ogen komen. En daar is het woord voor nodig.”

Kwetsend

“Het ligt er ook heel erg aan in welke context je het gebruikt”, zegt Ferrier op de vraag of het n-woord haar persoonlijk kwetst. “Ik ken ook mensen die zeggen dat je het woord neger niet zomaar kunt schrappen, omdat het soms juist staat voor de kracht van de voorouders. Van de mensen die zich ook verzet hebben, mét menselijke waardigheid.”

Het N-Woord, De geschiedenis van een beladen begrip met een voorwoord van Kathleen Ferrier is een uitgave van Uitgeverij Prometheus Amsterdam.