Sofie Lakmaker is in transitie: 'Ik ben als de dood om aan stereotypen te voldoen'

Voorbij het stereotype

Sofie Lakmaker zoende voor het eerst met een vrouw in oktober 2014. ''In het uur dat de klok terug werd gezet, een uur wat eigenlijk niet bestaat'', vertelt ze in Nooit Meer Slapen. In het begin maakte ze zich druk te worden gereduceerd tot een stereotype van een lesbische vrouw. ''Maar naarmate ik closer werd met dat meisje, merkte ik dat ze mij aantrekkelijk vond als ik een wijd shirt droeg in plaats van een strakke. Ik vond het eng om daarnaar te luisteren.'' Dat meisje werd later haar eerste vriendinnetje. ''Op een gegeven moment dacht ik: laat maar, ik koop mijn kleren gewoon op de mannenafdeling. Maar toen dachten mensen dat ik dat deed omdat dat moest; om me te schikken naar het stereotype. Terwijl ik juist als de dood was daaraan te voldoen.''

Binair denken

Inmiddels is Sofie Lakmaker na een wachtlijst van twee jaar in transitie gegaan bij het VU Medisch Centum, de enige plek in Nederland waar dat mogelijk is. Ze beschrijft het probleem dat er in het ziekenhuis veel wordt gewerkt met vragenlijsten die gebaseerd zijn op een binaire scheiding tussen man of vrouw. ''In transitie gaan werd voorheen gezien als: eerst was je A en dan word je B. Er wordt een soort ''eis van helderheid'' gesteld, ziet ze: ''Dan vragen ze bijvoorbeeld of ik het voornaamwoord hij wil gaan gebruiken vanaf een bepaald moment.''

Het liefst wil Lakmaker een top surgery ondergaan, een operatie waarbij haar borsten worden verwijderd. ''Van daaruit wil ik gewoon voelen of dat genoeg is. En dan zien we wel weer. Ze verdragen slecht dat je het ene zeker weet en het andere nog in het midden laat.'' Lakmaker beschrijft dat mensen geslacht zien als zoiets groots, en dat het moeilijk is om te bedenken dat daarover getwijfeld kan worden. ''Als je nog niet precies weet welke kant het opgaat, word je al snel als een verward persoon gezien.''

Desondanks denkt ze dat er meer ruimte aan het ontstaan is voor de voor de non-binaire optie. Ze hoopt dat het in meer ziekenhuizen mogelijk wordt om in transitie te gaan, en dat als je aan de beurt bent je geen ''idioot te spreken krijgt, maar een vrijdenkend mens.''

Alles van Nooit Meer Slapen terugluisteren?

Terugluisteren kan via jouw favoriete podcastapp, of in NPO Luister. Nooit Meer Slapen is hét cultuurprogramma van de VPRO. Elke maandag- tot en met vrijdagnacht tussen 00.00 en 01.00 uur hoor je een diepgravend gesprek over cultuur, literatuur, film, muziek, theater of kunst.