Europese koningshuizen moeten sprong maken: 'Anders is het een keer voorbij'

"De monarchie is er en daar zijn we mee opgegroeid", aldus Rijken in NOS Met het Oog op Morgen. "Doordat de grondwet moeilijk te wijzigen is, stappen we daar niet zomaar vanaf. De monarchie kent zijn hoogte- en dieptepunten en dat systeem wordt door veel Nederlanders in twijfel getrokken. Maar het systeem is er, dus dan zou ik kijken wat we ervan kunnen maken."

Minder goed

In Nederland doet het koningshuis het minder goed in vergelijking met andere Europese landen, zegt Rijken. "Hoge cijfers worden hier niet meer gehaald. Dat komt deels door de coronatijd, maar vermoedelijk ook door geld, belastingen en vliegreizen. Van veel mensen hoor je dat ze er klaar mee zijn. In andere Europese landen is die discussie veel minder scherp op dat gebied."

Toch zijn er ook landen in Europa waar het nog slechter gaat met het koningshuis, zoals in Spanje. "Dat heeft vooral te maken met het draagvlak", legt Rijken uit. "In de jaren '70 werd de monarchie een nieuw leven ingeblazen na een referendum over de grondwet. Daarin werd ook de monarchie meegenomen, terwijl een deel van de Spaanse bevolking het daar niet mee eens was."

In Denemarken gaat het juist goed met het koningshuis. "Daar zitten ze op rozen", weet Rijken. "De Deense koningin Margrethe II zit er sinds 1972. Zij heeft vanaf de jaren '70 compleet haar eigen stijl opgebouwd. Zij is kunstzinnig, maar tegelijkertijd ook onder de mensen. Zij is er dus eigenlijk voor iedereen en zij scoort een waardering van 90 tot 95 procent."

Voortbestaan

De grote vraag is of er over 50 jaar nog koningshuizen zullen bestaan in Europa. "Dat denk ik wel, al zullen er misschien een aantal zijn gesneuveld", verwacht Rijken. "Maar wie weet zal het aan het einde van deze eeuw anders zijn, want Europa is aan het veranderen, net als de mensen en de mentaliteit. Als de monarchieën niet mee veranderen, is het een keer voorbij."

Dat kan in Nederland ook gebeuren. "Maar de cijfers die we nu zien, kunnen over 10 of 15 jaar weer anders zijn", relativeert Rijken. "Dat komt door gebeurtenissen. Er kan misschien weer een ramp gebeuren, waarbij de koning vooraan staat en waar mensen dan blij mee zijn. Er kunnen ook nieuwe familieleden komen, waardoor de populariteit kan stijgen. Dus het kan nog alle kanten op."