Banksy's street art onder de hamer: 'Vanuit zijn oogpunt is het schandalig'

Negen werken van Banksy worden vanavond in Zwolle geveild. White House Rat is het kunstwerk dat het meest in het oog springt. Oorspronkelijk is het werk op een muur van een kroeg gespoten die al een aantal jaar gesloten was en afgebroken zou worden. Banksy maakte het naar aanleiding van de biënnale in Londen. "Als protest heeft Banksy het werk op een muur geverfd, omdat hij niet uitgenodigd was", vertelt veilingmeester Richard Hessink.

Oorspronkelijk was White House Rat 9 meter hoog, maar het stuk dat nu geveild gaat worden is 3 bij 3,5 meter. Het gaat om de kop van de rat, "het enige dat overgebleven is", vertelt Hessink.

Banksy in Zwolle

Banksy is een van de bekendste street art-artiesten ter wereld. Zijn kunst is volgens veilingmeester Richard Hessink toegankelijk omdat hij zijn werk zo weet te maken dat 'iedereen het leuk vindt'. Banksy protesteert tegen de elite, het kapitalisme, door middel van "prachtige spreuken en werken die tot de verbeelding spreken", aldus Hessink.

Van de 400 werken die Banksy op muren heeft gespoten, zijn er nog 200 over. Sommige van die werken zijn van de muur afgehaald, ofwel doordat het gebouw afgebroken zou worden, en sommige zijn gestolen. "Deze werken zijn in de kunstmarkt gaan circuleren en die worden te koop aangeboden", legt Hessink uit. Zo kwam de anders gesloopte White House Rat in Zwolle terecht.

Banksy wil street art niet veilen

White House Rat wordt geschat op een half miljoen. Maar als het werk een certificaat had gehad dat Banksy aan zijn prentkunst geeft, dan zou het tussen de 5 en 10 miljoen waard zijn. "Hij wil niet dat zijn street art geveild wordt", verklaart Hessink. "Omdat het een handige zakenman is die geld wil verdienen aan zijn prenten die hij zelf op de markt brengt." Banksy heeft per mail laten weten aan Hessink dat hij 'terug mag kruipen onder de tegel waar hij vandaan kwam', en dat is vrij vertaald, aldus Hessink.

Arjo Klamer, hoogleraar culturele economie aan de Erasmus Universiteit, vindt de uitspraak over Banksy als slimme zakenman te kort door de bocht: "Hij is een kunstenaar en wil mensen beroeren, in de war brengen. Hij is tegen de wereld van hebzucht. Het gaat bij hem om kunst en nu gaat het over geld."

Tragiek van Banksy

Volgens Klamer is het de tragiek van de kunstenaar: kunst willen maken alleen om het maken van de kunst, maar terechtkomen in de gekte van de markt. "Hij krijgt een naam en dat is ontzettend veel waard. Dus allemaal idioten komen er nu op af, alleen om de naam. Die geven niks om de kunst, en ze gaan daar enorm veel geld voor betalen uit pure hebzucht", aldus Klamer. Er wordt status gecreëerd met het werk van een kunstenaar die precies daartegen is.

Oftewel, concludeert Klamer over de veiling van White House Rat: "Vanuit het gezichtspunt van Banksy is dit schandalig." Daarnaast kun je je nog afvragen: het werk is bedoeld voor de publieke ruimte, maar wat nou als het in privé bezit komt? Het is niet bedoeld voor bij iemand thuis of voor in een museum. Klamer: "Dan is die kunst eigenlijk verloren."