Esther Gerritsen over haar geloof: 'een totaal redeloos vertrouwen'

De gevallen politicus Henri Loman wordt achtervolgd door een #MeToo-achtig schandaal en zoekt troost en bezinning in een klooster. Hij zoekt vriendschap bij de streng gelovige conciërge Jacob, een man die de dingen in het klooster repareert en van zichzelf denkt dat hij geen vrienden nodig heeft. Juist de terughoudendheid van Jacob intrigeert Henri. Jacob raakt op zijn beurt onder de indruk van de aandacht die Henri hem geeft. "Uiteindelijk geeft hij zich toch daar aan over. Alsof hij niet wist dat hij het verlangen had naar vriendschap, totdat het hem werd aangeboden." De vraag in de roman is niet alleen wat troost is, maar ook wie nu wie troost.

Paasretraite in een klooster

Gerritsen is katholiek opgevoed en zocht voor haar boek inspiratie in een klooster, waar zij een Paasretraite deed. "Pasen is een heel indrukwekkend lang feest. Een soort enorm interactief toneelstuk." Voor katholieken is Pasen het belangrijkste feest, omdat het gaat over de opstanding van Christus, niet over zijn sterven. Gerritsen was vooral onder de indruk van het ritueel rond de eenzame nacht voor de dood van Jezus. "Na de dienst wordt de kerk leeggehaald: de kaarsen worden uitgeblazen, het altaar wordt leeggeruimd, het tafelkleed gaat weg en het wordt droevig en leeg in de kerk. Je denkt aan de eenzame nacht van iemand die gaat sterven en vanzelf gaan je gedachten naar de mensen die je zelf kent die zijn gestorven. Ik vond dat het indrukwekkendste ritueel van die hele paastijd."

Het geloof als vanzelfsprekende aanwezigheid

Religie speelt een grote rol in haar roman De trooster, maar het is niet het eigenlijke thema. "Het gaat over vriendschap, verraad, vergiffenis, maar dan vanuit het perspectief van iemand [conciërge Jacob] die heel gelovig is en die dat allemaal verbindt aan zijn geloof en aan god. Ik wilde dat het geloof een vanzelfsprekende rol heeft, dus niet dat het geloof iets raars is of een uitzondering of een probleem. In een klooster is het geloof een vanzelfsprekende aanwezigheid."

Kun je iemand redden?

Ondertussen gaat het boek over de thema’s die daar achter liggen. Troost. Kun je iemand redden? Bestaat er vergiffenis? Kun je je zonden achter je laten? Gerritsen: "Het geloof is niet een probleem. Heel veel literatuur over religie gaat over mensen die zich losmaken van het geloof of mensen die doordraaien in hun geloof. Het is niet vaak een vanzelfsprekende aanwezigheid."

Een totaal redeloos vertrouwen

De research voor het boek was voor Gerritsen een excuus om zich weer intensiever met god en het katholieke geloof bezig te houden. "Ik word daar heel blij van en rustig en gelukkig. Je overgeven. Iets doen wat van een totaal andere orde is dan wat je de rest van de week doet. Het idee dat ik mij aan iemand kan overgeven, daar word ik rustig van. Het is een totaal redeloos vertrouwen. Ik ben ook niet bang om dood te gaan. Ik heb altijd gezegd: Ik hoop niet dat ik in mijn slaap ga, dat ik er niks van merk, want ik ben heel nieuwsgierig."

Meer over Esther Gerritsen

Esther Gerritsen (1972) debuteerde in 2000 als schrijver met de verhalenbundel Bevoorrecht bewustzijn. Vijf succesvolle romans volgden, zoals De kleine miezerige god, Superduif, Dorst en Roxy. In 2016 schreef ze het Boekenweekgeschenk Broer.
Gerritsen is ook scenariste en columniste voor de VPRO Gids en de Volkskrant. Onlangs rondde zij aan het scenario af voor het regiedebuut Locus of Control van actrice Halina Reijn. De film komt volgend jaar uit.