'Eén van de basisfouten die je als correspondent kunt maken is generaliseren'

Waarom de Arabische wereld?

Een bijzondere fascinatie voor het Midden-Oosten had Van Hoorn niet toen hij er elf jaar geleden kwam. Hij was nieuwsgierig en vond het vooral leuk om te reizen. Om in situaties terecht te komen waar hij niets van wist. ''Het is een spannend proces om veel te weten te komen en daar een mooi product van te maken. In het buitenland heb je dat in extreme mate omdat je de taal en de cultuur niet kent. Je moet jezelf extreem onderdanig maken om de situatie te kunnen begrijpen of een poging te wagen.''

Middenin de oorlog

Als radioverslaggever werd Van Hoorn door de NOS al naar allerlei plekken gestuurd, ook internationaal. Daardoor had hij best wat meegemaakt. Zoals G8 rellen en aardbevingen. Maar geen oorlogen. "Ik kan me herinneren dat er in Gaza letterlijk over onze hoofden werd geschoten. Dat was een absurde situatie. Liggend op de grond bedachten mijn collega en ik dat we misschien onze kogelvrije vesten maar eens aan moesten doen. Dat was mijn eerste ervaring met een oorlog. En als je dat dan leuk vindt, dan ga je daarin verder.''

Expert ter plaatse

Correspondenten maken niet de hele dag verhalen maar houden het nieuws bij. Ze zijn de expert ter plaatse om een zo goed mogelijk beeld te schetsen van de situatie. Van Hoorn woonde ruim vijf jaar in Israël en had door de berichtgeving een bepaald beeld van Libanon. ''Ik had het idee dat Libanon een ‘evil empire’ was. Waar iedereen met een geel bandje van Hezbollah om zijn hoofd ‘dood aan Israël’ scandeerde.''

Dat beeld bleek niet te kloppen toen Van Hoorn in Beiroet ging wonen. ''Ik reed in een straat op zoek naar een meubelzaak. Ik zag een standbeeld van een katjoesja-raket, veel gele vlaggen en een bord van Al-Manar, het tv station van Hezbollah. Ik besefte dat ik in de wijk reed die voor mij het donkerste van het donkerste was en wat Israël in 2006 gebombardeerd heeft. Dat was wat ik had meegekregen in Israël. Maar dit was een volstrekt normale woonwijk.'' Zijn beeld van Libanon bleek niet te kloppen. Eén van de basisfouten die je als correspondent kunt maken is generaliseren, vindt Van Hoorn.

Duidelijkheid

Als expert ter plaatste kon Van Hoorn de situatie in het Midden-Oosten beter inschatten. ''Met een blik vanuit Nederland is het heel verleidelijk om dingen makkelijk samen te vatten. Ik heb interviewers duidelijk gemaakt dat ze het woord ‘vredesproces’ niet meer mogen gebruiken. In het kader van Israël en Palestina was er misschien in het begin van mijn correspondentschap nog even sprake van een serieus vredesproces, maar daarna niet meer. En als je dat blijft herhalen, dan denken luisteraars en kijkers dat er iets aan de hand is en er een proces gaande is. Maar er is daar helemaal geen vredesproces meer. En dus is het logisch dat de expert in samenwerking met de redactie zegt dat er geen vredesproces is.''

Praten met een psycholoog

In de Arabische Wereld heeft van Hoorn veel ellende gezien. Toen er teveel gebeurde in zijn omgeving, is hij met een psycholoog gaan praten. ''Daar leerde ik dat ik de luiheid die ik kan hebben, moet koesteren. Kijk, je kunt 24 uur per dag werken maar ik vind het ook fijn om eens een suf spelletje te doen. Dan speel ik zo uren patience op mijn telefoon. De psycholoog zei dat ik dat ook moet blijven doen. Dat zijn de momenten dat ik loskom van de situatie. Ik moet alleen ophouden met me daar schuldig over te voelen", zegt Van Hoorn.

Tijd voor wat anders

In september zoekt Van Hoorn het dichter bij huis. ''De verwondering is aan het verdwijnen. Dat is een van de redenen waarom ik wegga uit het Midden-Oosten. Ik was bij de slag om Mosul op het moment dat ze de universiteit binnen drongen. Ik moest over heuveltjes rennen en bedacht me op dat moment dat ik zo blij was dat ik mijn kruisband had laten fixen na dat ene skiongeluk. Als je dat op zo’n heftig moment denkt, is dat een teken dat je er klaar mee bent.''

In Kunststof een gesprek met Sander van Hoorn over zijn werk als correspondent in het niet altijd veilige Midden-Oosten.