Paulien Cornelisse: 'Nederlanders zijn een volk van hèhè'

Hè als komma

We proppen onze zinnen gedachteloos vol met op het eerste gezicht nutteloze woorden. Tot Pauliens grote vreugde. Ze probeert te achterhalen waarom we dat doen, want er is nooit echt onderzoek naar gedaan. "Jammer, maar dat bood me natuurlijk de gelegenheid om dan zelf te zoeken wat dat kan betekenen." Ze kwam erachter dat ze elk leesteken met een hè kan vervangen. "Waar een komma staat, kan je ook hè zeggen. Met die hè kijk je of je gesprekspartner nog wel luistert en of we hetzelfde vinden. Je straalt uit dat het er ook toe doet wat de ander ervan vindt."

Sfeermakers

De woorden die we gebruiken om een zin vriendelijker te maken, zijn woorden maken volgens Paulien het Nederlands Nederlandser. Ze noemt het sfeermakers. "Als ik zeg geef dat boek nou maar eens even hier, klinkt het minder bot dan zonder die even. Over veel van wat we zeggen denken we niet echt na. We geven woorden aan onze gedachten.

Tussen hersenen en mond worden er nog woorden bij gegooid die misschien niet nodig zijn om een boodschap over te brengen. Maar ze zijn wel belangrijk om de boodschap een beetje prettig te verpakken." Dat prettige ziet Paulien als een spanningsveld waar Nederlanders in leven. "Nederlanders vinden het belangrijk dat het gezellig, maar ook dat het eerlijk is. Daar wordt de hele tijd tussen geschipperd. Daarom zijn die extra woorden nodig."

In de wachtkamer

We zijn een volk van hèhè en volgens Paulien zijn er meerdere betekenissen van hèhè. "'Hèhè, meneer komt ook nog eens aanzetten' en hèhè na een inspanning als een gezamenlijk evalueren." Maar dat bestaat bijvoorbeeld in Engeland of Frankrijk absoluut niet. "Hèhè kan ook een gespreksopener zijn, zegt Paulien. "Bijvoorbeeld in de wachtkamer van de dokter. Het is een heel subtiele manier om te laten weten dat je openstaat voor een gesprek. Iemand kan dan iets zeggen, maar je kan ook pijnloos afhaken."