De Tien van Renesse: een vergeten oorlogsverhaal

Bijvoorbeeld het verhaal van de tien mannen die op 10 december in 1944 in Renesse werden opgehangen. Ze worden ‘De tien van Renesse’ genoemd. Filmmaker Tjeerd Muller maakte over deze groep een documentaire die vanavond op het festival Film by the Sea in Vlissingen in première gaat.

Het was tegen het einde van de oorlog. Een groot deel van Zeeland was al bevrijd, maar het eiland Schouwen-Duiveland nog niet. Er vormde zich een verzetsgroep van zeventien man. Gewone burgers – onder andere een metselaar, een gemeentesecretaris en wat landbouwers – vormden een pact en probeerden de Duitse soldaten zo veel mogelijk dwars te zitten. Er kwam een mogelijkheid om met behulp van de geallieerden van het eiland te ontsnappen, maar de poging mislukte. Tien van de zeventien verzetsmannen werden door de Duitsers opgepakt en opgehangen.

Regisseur Muller was vanochtend te gast in het NPO Radio 1 Journaal. "De Duitsers waren zo woest – en ook bang want het was het einde van de oorlog – dat ze de bruutste straf die ooit gegeven is bedacht hebben en dat was ophanging," zei hij. "Familie en lokale bevolking moesten komen kijken hoe de dode lichamen erbij hingen." Ook werden de bezittingen en huizen van de families van de veroordeelden na de executies verwoest.

Kijk hier naar de trailer van De Tien van Renesse:

Verstopt

Er is relatief weinig bekend over de tien mannen. Muller wilde de film maken omdat hij vond dat hun verhaal meer bekendheid verdiende. "Het praten over zo’n drama is ook niet makkelijk, dus het blijft een beetje verstopt. In Renesse kent wel iedereen het verhaal", vertelt de filmmaker.

In de documentaire interviewt hij de kinderen van De Tien van Renesse om erachter te komen hoeveel ze van het verhaal weten en hoe ze het hebben verwerkt. "Ik heb het mijn hele leven als een verantwoordelijkheid ervaren om dat verhaal te blijven vertellen", zegt een van de mannen in de film.

De Amerikaanse schrijver David Eagleman schrijft in zijn boek Sum: Forty Tales from the Afterlives dat iedereen tweemaal sterft: een keer wanneer je je laatste adem uitblaast en later nog een keer, wanneer je naam voor het laatst genoemd wordt. In verband daarmee de namen van de tien van Renesse: Menke Koos van der Beek, Iman Marinus van der Bijl, Willem Maarten Boot, Joost Pieter Jonker, Leendert Marie Jonker, Marcus Pieter Machiel van der Klooster, Johannis Oudkerk, Cornelis Lazonder, Jan Andreas Verhoeff en Adriaan Martijn Padmos.