Hiphop-pionier Grandmaster Flash krijgt 'Nobelprijs van de muziek'

De organisatie achter de prijs roemt hem als "de draaitafelwetenschapper", die mede verantwoordelijk is voor "de geboorte van hiphop". Naast Flash wordt ook de Duitse violist Anne-Sophie Mutter gelauwerd, vanwege de wijze waarop ze met een viool een "verhaal kan vertellen".

De prijs wordt ieder jaar uitgereikt aan twee artiesten (klassiek en pop) die een bijzondere bijdrage aan de muziekindustrie hebben geleverd. Eerdere winnaars waren onder meer Paul McCartney, Bob Dylan en Pink Floyd.

Scratch en MC

Volgens Bram van Splunteren, die Grandmaster Flash in de jaren 80 voor een documentaire volgde, hoort de hiphopartiest zeker in dat rijtje thuis. "Hoewel hij de prijs eigenlijk in ontvangst moet nemen namens een rijtje van hiphoppioniers, zoals DJ Kool Herc en Grand Wizard Theodore, die samen het genre in The Bronx hebben neergezet."

Hun werk staat symbool voor de cultuur van de zwarte buurten in New York uit die tijd, vertelt Van Splunteren in het NOS-programma Met het Oog op Morgen.

Grandmaster Flash, die eigenlijk Joseph Saddler heet, wordt gezien als de uitvinder van het scratchen, het ritmisch heen en weer draaien van een vinylplaat. Hij zag in de discotheken dat iedereen los ging tijdens de zogenoemde breakbeats, een soort drumpartij middenin een plaat. "Waarom laat ik die korte stukjes niet langer lopen?" dacht hij toen. Het 'krassen' van de plaat was geboren.

Bij zijn Block Parties, de hiphopfeesten op straat, keek het publiek verwonderd naar zijn gescratch. "Maar niemand danste", volgens Van Splunteren. "Hij had daarom iemand nodig om het publiek te vermaken, die over de muziek heen praatte." Dat werd de Master of Ceremony, afgekort de MC, de latere rapper.

Zijn vernieuwingen waren revolutionair voor die tijd. De nieuwigheden zorgden aanvankelijk zelfs voor verwarring bij radioluisteraars. "Ze dachten dat er iets mis was met hun radio", vertelt Van Splunteren. "Door de mix van onder meer Blondie, Chic en Queen leek het alsof je heel snel langs tien verschillende radiostations ging."

De documentairemaker signaleerde de hiphop en bracht het naar vpro-radio in Nederland. "Ik dacht: dit kan de nieuwe rock-'n-roll worden, maar het was nog heel erg een niche", herinnert Van Splunteren. "Pas nadat Aerosmith met RUN DMC een plaat had uitgebracht en na de doorbraak van de Beastie Boys en Public Enemy, werd hiphop populair. And the rest is history."

Tegenwoordig domineert het genre de hitlijsten. Een prestigieuze onderscheiding voor hiphopvader Grandmaster Flash is dan ook op zijn plaats, volgens de liefhebber. De pionier zelf zei tegen The Guardian diep vereerd te zijn met de prijs. "Wat wij neerzetten, wordt vaak over het hoofd gezien."